10 koron
10 koron (cz. 10 korun, słow. 10 korún) to czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 10 koron, która została wyemitowana w 1931 roku i wycofana ostatecznie w 1953 roku. Obie strony tej monety zostały zaprojektowane przez Jaroslava Horejca.
Wzór
Na awersie w centralnej części znajduje się średni herb państwowy, który przedstawia tarczę czwórdzielną w krzyż z polem sercowym. W pierwszym polu umieszczono herb Słowacji, czyli podwójny krzyż na trójwzgórzu; w drugim polu znalazł się herb Rusi Podkarpackiej (pole dwudzielne w słup, w prawej części siedem poziomych pasów, w lewej – wspięty niedźwiedź); w trzecim polu umieszczono herb Moraw, przedstawiający orła w koronie w barwach ułożonych w szachownicę; w czwartym polu znajduje się herb Śląska, czyli orzeł w koronie z przepaską na skrzydłach i krzyżem na piersi. W polu sercowym umieszczono herb Czech, przedstawiający wspiętego lwa w koronie z podwójnym ogonem. Poniżej widnieje rok bicia (zewnętrznie), a wzdłuż otoku znajduje się inskrypcja „REPUBLIKA ČESKOSLOVENSKÁ” (zapisana wewnętrznie). Krawędź monety ozdobiono perełkowaniem.
Na rewersie głównym elementem skomplikowanej kompozycji jest siedząca półnaga postać kobieca, symbolizująca Republikę Czechosłowacką, wyciągająca rękę w kierunku lipowego drzewka. W górnej części monety umieszczono nominał zapisany cyframi arabskimi, po prawej stronie oznaczenie „Kč”, a poniżej przedstawiono pług oraz snopek zboża. Pod postacią siedzącej kobiety znajduje się młot oraz fragment koła zamachowego. W dolnej części monety zarysowano panoramę Hradczan, czyli królewskiej dzielnicy Pragi. Inicjały projektanta „J.H.” umieszczono w prawej dolnej części monety, a krawędź również zdobi perełkowanie.
Nakład
Początek emisji monet dziesięciokoronowych miał miejsce na podstawie ustawy z dnia 22 czerwca 1928 roku, dotyczącej emisji drobnych monet. Ustawa ta przewidywała, że monety o nominale 10 Kč będą bite z 10-gramowych srebrnych krążków o próbie 700 (70% srebra i 30% miedzi). Określono także średnicę monety (30 mm) oraz ogólny wzór, szczegółowo opisany w rozporządzeniu rządu z dnia 14 września 1928 roku, które również uwzględniało ząbkowany rant monety. Wprowadzenie monet do obiegu miało miejsce 1 lipca 1931 roku, na co wpływ miało zarządzenie wydane przez Ministra Finansów niecały miesiąc wcześniej. Srebrne monety były bite tylko przez cztery lata (1930–1933), w sumie wyprodukowano 24 miliony sztuk.
Zgodnie z ustawą wydaną w maju 1938 roku, czechosłowackie władze zamierzały wprowadzić srebrne monety o nominale 50 Kč oraz zmienić materiał dziesięciokoronówek na nikiel. Plany te jednak nie zostały zrealizowane z powodu wybuchu II wojny światowej. Po upadku Czechosłowacji srebrne monety o nominale 10 Kč zostały wycofane z obiegu w Republice Słowackiej 31 marca 1940 roku. Nigdy nie doszło jednak do ich oficjalnej demonetyzacji w Protektoracie Czech i Moraw. Prawdopodobnie to właśnie dlatego monety te nie zostały uwzględnione w powojennym czechosłowackim zarządzeniu przywracającym do obiegu niektóre monety wycofane w czasie wojny. W związku z tym można przyjąć, że demonetyzacja srebrnych dziesięciokoronówek miała miejsce oficjalnie wraz z reformą walutową w 1953 roku.
Zobacz też
czechosłowackie monety obiegowe