10 kopiejek – 20 groszy z 1842 roku to dwunominałowa moneta, która ma wartość dziesięciu kopiejek oraz dwudziestu groszy. Została stworzona dla Królestwa Kongresowego w wyniku ukazu carskiego z dnia 15 października 1841 roku, który z dniem 1 stycznia 1842 roku zjednoczył systemy monetarne Królestwa i Imperium Rosyjskiego. Moneta ta była bita w mennicy warszawskiej, wykonana z srebra, a jej datowanie to 1842 rok, przy zastosowaniu rosyjskiego systemu wagowego – zołotnikowego, opartego na funcie rosyjskim.
W większości publikacji moneta ta klasyfikowana jest jako próbna, podobnie jak dwunominałowa moneta 5 kopiejek – 10 groszy z 1842 roku.
Awers
Na awersie widnieje orzeł cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami. W prawej łapie trzyma miecz i berło, a w lewej jabłko królewskie. Na piersi orła znajduje się tarcza herbowa przedstawiająca Św. Jerzego, który bez płaszcza na koniu pokonuje smoka. Wokół tarczy umieszczony jest łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja. Na skrzydłach orła widnieją sześć tarcz z herbami – po lewej stronie z herbami Kazania, Astrachania i Syberii, a po prawej Królestwa Polskiego, Krymu oraz Wielkiego Księstwa Finlandii. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy warszawskiej – litery M W, a całość otacza dekoracyjny otok z perełek.
Rewers
Rewers monety przedstawia nominał „10″, poniżej znajduje się napis „КОПѢЕКЪ”, a pod nim nominał „20″ i napis „GROSZY”. Na dole umieszczono datę „1842″, a całość również otacza dekoracyjny otok z perełek.
Opis
Moneta została wybita w mennicy w Warszawie z srebra próby 868. Jej średnica wynosi 18 mm, a masa to 2,07 grama. Rant monety jest skośnie wklęsło ząbkowany, a jej nakład pozostaje nieznany. Z danych mennicy wynika, że w latach 1842–1850 żaden egzemplarz tej monety nie trafił do obiegu.
Moneta ta przypisywana jest do stopnia rzadkości R5 (25–120 sztuk).
W numizmatyce rosyjskiej należy do kategorii monet Mikołaja I.
W opracowaniu z 1902 roku autorstwa Karola Plage, obie monety, to jest:
- 5 kopiejek – 10 groszy 1842
- 10 kopiejek – 20 groszy 1842
są określane jako „monety próbne wykonane przez Majnerta”. Józef Majnert pracował w mennicy warszawskiej do roku 1851. Nie ma jednak pewności, czy informacja podana przez Karola Plage oznacza, że monety te były wykonane przez Majnerta jako próbne w ramach przygotowań do realizacji ukazu carskiego z 15 października 1841 roku, czy też były to doskonale wykonane fałszywe monety, inspirowane oficjalnymi wzorami, które krążyły między Petersburgiem a Warszawą.
W pracy Jerzego Romanowa z 1893 roku, wśród licznych źródłowych dokumentów, znajduje się kopia pisma z dnia 7 lipca 1859 roku, skierowanego przez dyrekcję mennicy w Warszawie do Muzeum w Ermitażu. Pismo informuje o przesłaniu brakujących w kolekcji muzealnej roczników monet wybitych w Warszawie. W tym dokumencie wymieniane są monety 5- i 10-kopiejekowe ze srebra z 1842 roku jako monety „wzorowe”, co sugeruje, że mogły być próbne. Chociaż nie są explicit wymieniane monety dwunominałowe, można przypuszczać, że chodzi właśnie o nie.
Zobacz też
- 5 kopiejek – 10 groszy 1842
- 10 kopiejek (1854–1855) MW
- monety rosyjsko-polskie
- moneta dwunominałowa
- monety zaboru rosyjskiego
- tabela cennikowa Bolcewicza
Bibliografia
Kuriański A.: Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, Multi-Print, Warszawa, 2018, ISBN 978-83-918397-1-3
Przypisy