10 Dywizja Górska (ang. US Army 10th Mountain Division) to jedna z dywizji Armii Stanów Zjednoczonych, która brała udział w walkach we Włoszech podczas II wojny światowej. Po zakończeniu konfliktu, dywizja uczestniczyła w różnych operacjach wojskowych, m.in. na Haiti, w Somalii, Bośni, Afganistanie oraz Iraku.
Obecnie dowództwo oraz trzy brygady dywizji mają swoją siedzibę w Fort Drum, zlokalizowanym w północnej części stanu Nowy Jork, w pobliżu granicy z Kanadą. Czwarta, nowo sformowana brygada dywizji stacjonuje w Fort Polk w stanie Luizjana.
Historia
II wojna światowa
10 Dywizja Górska została utworzona 13 lipca 1943 roku w Camp Hale w stanie Kolorado, wywodząc się z 87 Pułku Piechoty Górskiej. Ostatecznie składała się z 85, 86 i 87 pułku piechoty. W ciągu roku, żołnierze przechodzili szkolenie w wysokich górach wokół bazy. Utworzenie dywizji było inspirowane doświadczeniami z wojny między Związkiem Radzieckim a Finlandią. Charles Minot (Minnie) Dole, prezes amerykańskiej organizacji ratownictwa narciarskiego (National Ski Patrol), rozpoczął działania lobbingowe w Waszyngtonie na rzecz powołania jednostek zdolnych do prowadzenia walki w warunkach górskich. W wrześniu 1940 roku spotkał się z szefem sztabu, George’em Marshallem, który poparł inicjatywę i zlecił rozpoczęcie formowania oddziałów narciarskich.
8 grudnia 1941 roku powstał 87 górski batalion piechoty (później przekształcony w pułk) w Fort Lewis w stanie Waszyngton. Oddział szkolił się na górze Mount Rainier i brał udział w lądowaniu na wyspie Kiska.
10 Dywizja Górska została wysłana do Włoch, gdzie od 28 stycznia 1945 roku brała udział w walkach w Apeninach przeciwko wojskom III Rzeszy. Wykorzystując specjalistyczne wyszkolenie swoich żołnierzy, zdobywała liczne niemieckie pozycje w górach, które były trudne do zdobycia dla standardowych dywizji piechoty. W kwietniu 1945 roku dywizja przełamała niemieckie linie obrony i dotarła do doliny Padu, jako pierwsza osiągając tę rzekę 23 kwietnia 1945 roku. Następnie sforsowała rzekę, docierając do południowego brzegu jeziora Garda 27 kwietnia. W trakcie 114-dniowej kampanii dywizja straciła 992 żołnierzy, a 4154 zostało rannych.
Po zakończeniu wojny w Europie, dywizja miała wziąć udział w inwazji Japonii, co jednak okazało się zbędne. Po kilku miesiącach służby w siłach okupacyjnych we Włoszech, dywizja wróciła do Stanów Zjednoczonych.
Lata powojenne
10 Dywizja została reaktywowana jako dywizja szkolna (bez przydomka górska) 1 lipca 1948 roku w Fort Riley. W latach 1948–1953 przewinęło się przez nią 123 000 rekrutów. W styczniu 1954 roku podjęto decyzję o reorganizacji dywizji. W ramach tego procesu, w maju 1954 roku dywizja została praktycznie zredukowana do zera, a żołnierze 37 Dywizji Piechoty zostali przeniesieni do Fort Riley i 15 czerwca 1954 roku wykorzystani do utworzenia nowej 10 Dywizji Piechoty. Następnie dywizja została przeniesiona do Niemiec w okolice Würzburga. W 1958 roku została zastąpiona przez 3 Dywizję Piechoty, a następnie wróciła do Stanów Zjednoczonych i została rozformowana 14 czerwca 1958 roku.
13 lutego 1985 roku dywizja została ponownie reaktywowana jako 10 Lekka Dywizja Piechoty. Jej bazą stał się Fort Drum w stanie Nowy Jork. Była pierwszą dywizją stacjonującą w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych od czasu II wojny światowej. Uczestniczyła w kolejnych wojnach, w tym na Haiti, w Somalii, Bośni, Afganistanie i Iraku.
Przypisy
Bibliografia
Alexander Stilwell: Jednostki specjalne w akcji. Afganistan, Afryka, Bałany, Irak, Ameryka Płd. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-7495-655-0.
Linki zewnętrzne