10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka (10 BKPanc) – oddział wojsk pancernych w Siłach Zbrojnych RP.
Formowanie
10 Brygada Kawalerii Pancernej została utworzona w 1995 roku w Świętoszowie, na podstawie 120 Husarskiego Pułku Zmechanizowanego. W październiku 2001 roku Brygada została wyłączona z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej i podlegała bezpośrednio dowódcy 2 Korpusu Zmechanizowanego. Od 1 marca 2004 roku 10 BKPanc powróciła pod dowództwo 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej.
Na mocy rozkazu Nr Pf 190/Org./P1 szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 20 maja 2004 roku Brygada została przeformowana na etat Nr BC/027/0.
Zgodnie z decyzją Nr PF-32/Org/SSG/ZoiU/P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 kwietnia 2012 roku, Brygada została przekształcona na etat Nr BC/147/0. Nowa struktura została wprowadzona i osiągnięto gotowość operacyjną do końca 2012 roku.
Zadania
Brygada, jako jednostka typu ciężkiego, była przeznaczona do działań bojowych w ramach 7 Dywizji Pancernej Niemiec. Dodatkowo batalion zmechanizowany Brygady pełnił rolę odwodu strategicznego Naczelnego Dowódcy NATO w Europie. W latach 2000–2001 uczestniczył w misjach pokojowych KFOR w Kosowie, gdzie działania żołnierzy zostały wysoko ocenione przez przełożonych. Po powrocie z Kosowa batalion otrzymał proporzec oraz tytuł Najlepszego Pododdziału w Wojskach Lądowych.
Żołnierze Brygady angażowali się w liczne ćwiczenia, takie jak Indian Falcon z 11 Brygadą Aeromobilną Holandii, Strong Resolve w Hiszpanii, Dragon w Żaganiu z holenderskimi żołnierzami, Springendes Ross w 2001 i 2002 roku z 7 DPanc Niemiec oraz Arrcade Fusion 2002 – ćwiczenia ARRC.
Pod koniec 2002 roku żołnierze batalionu zmechanizowanego, dowodzeni przez ppłk Piotra Ząbkowskiego, rozpoczęli przygotowania do misji w Iraku. Szkolenie obejmowało m.in. zasady prowadzenia działań prewencyjnych, konwojowanie, patrolowanie, przeszukiwanie budynków oraz pracę w punktach kontrolnych i obserwacyjnych. W szkoleniu uczestniczyli specjaliści, w tym instruktorzy US Marines, którzy przybyli z Iraku. Finalnie wyłoniono około 300-osobowy komponent, który wziął udział w tej misji. Batalion w działaniach irackich obejmował:
Dowództwo batalionu.
Sztab batalionu, w skład którego wchodziły:
- sekcja personalna,
- sekcja rozpoznawcza,
- sekcja operacyjna,
- sekcja logistyczna,
- sekcja współpracy cywilno-wojskowej,
- sekcja wsparcia dowodzenia i łączności.
Kompania dowodzenia.
Kompania zmechanizowana.
Kompania logistyczna.
Sekcja żandarmerii wojskowej.
Tradycje
Brygada kontynuuje tradycje 29 pułku piechoty, który walczył w II wojnie światowej w ramach 2 Armii Wojska Polskiego. W 1950 roku pułk został przeniesiony do Żagania i włączony do 11 Dywizji Zmechanizowanej, a w 1963 roku przekształcono go w 29 Pułk Czołgów Średnich. Po opuszczeniu Świętoszowa przez 20 Zwienigorodzką Dywizję Pancerną w 1992 roku, pułk został przeniesiony z Żagania i zgodnie z decyzją MON przemianowany na 120 Husarski Pułk Zmechanizowany. W tym czasie przejęto również tradycje 1 i 2 pułku pancernego 1 Dywizji Pancernej „Czarne Diabły”, dowodzonej przez gen. broni Stanisława Maczka w czasie II wojny światowej. Dodatkowo wzbogacono je o nowe tradycje 3 Brygady Pancernej oraz 10 pułku dragonów. Od 5 sierpnia 2000 roku Brygada nosi imię gen. broni Stanisława Maczka. W 2003 roku przejęła tradycje 24 pułku ułanów oraz 1 i 2 pułku artylerii motorowej.
W dniu 3 lipca 2007 roku 2 batalion czołgów otrzymał nazwę wyróżniającą „24 batalion ułanów” oraz imię patrona – hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego (na podstawie decyzji nr 235/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 maja 2007 roku, ogłoszonej w Dzienniku Urzędowym MON nr 11 z 18 czerwca 2007 roku, poz. 129).
Decyzją nr 235/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 czerwca 2015 roku dla 1. batalionu czołgów wprowadzono oznakę rozpoznawczą.
Struktura organizacyjna (2009)
- dowództwo i sztab
- batalion dowodzenia
- 1 batalion czołgów
- 24 batalion ułanów (czołgów)
- 10 batalion zmechanizowany dragonów
- dywizjon artylerii samobieżnej
- dywizjon przeciwlotniczy
- batalion logistyczny
- kompania rozpoznawcza
- kompania saperów
- Ośrodek Szkolenia Leopard w Świętoszowie
Uzbrojenie
10 Brygada Kawalerii Pancernej, jako jedyna jednostka w Wojsku Polskim, dysponuje niemieckimi czołgami Leopard 2A4 (116 sztuk), które otrzymała od Bundeswehry w 2002 roku. Wraz z nimi przekazano wozy sanitarne na podwoziu gąsienicowym M113, wozy dowodzenia M577 oraz wozy dowodzenia Wolf na podwoziu samochodowym Mercedesa, a także liczne samochody transportowe typu Mercedes 2- i 5-tonowe. Batalion zmechanizowany jest wyposażony w bojowe wozy piechoty BWP-1. Dywizjon artylerii samobieżnej uzbrojony jest w działa 2S1 Goździk. Przeciwlotnicy mają na wyposażeniu samobieżne zestawy ZSU-23-4MP Biała, zestawy ZUR 23-2, rakiety przeciwlotnicze Grom oraz stacje radiolokacyjne NUR-21 i ZDPSR Soła. Saperzy dysponują mostami towarzyszącymi typu Biber, również pochodzącymi od Bundeswehry. Do transportu sprzętu niemieccy sojusznicy dostarczyli także zestawy niskopodwoziowe SLT. Dodatkowo Brygada otrzymała szereg symulatorów do szkolenia załóg (w tym załóg Leopardów).
Żołnierze brygady
Dowódcy:
- ppłk dypl. Jan Smolnik (1994–1997),
- ppłk dypl. Bogusław Gawęda (1997–1998),
- gen. bryg. Bogusław Samol (1998–2004),
- gen. bryg. Paweł Lamla (2004–2006),
- gen. bryg./dyw. Marek Tomaszycki (2006–8.01.2008),
- płk dypl. Jan Rydz (p.o. 8.01–1.08.2008),
- gen. bryg. Andrzej Reudowicz (od 1.08.2008),
- płk dypl. Zbigniew Markowski (cz. p.o. do 30.06.2011),
- gen. bryg. Cezary Podlasiński (1.07.2011–30.06.2014),
- gen. bryg. Maciej Jabłoński (1.07.2014–17.11.2016),
- gen. bryg. dr Dariusz Parylak (18.11.2016–03.08.2018),
- gen. bryg. Artur Pikoń (03.08.2018–20.03.2020),
- gen. bryg. Rafał Kowalik (20.03.2020–03.12.2021),
- cz.p.o. płk. Paweł Pytko (03.12.2021–01.02.2022),
- gen. bryg. Grzegorz Barabieda (01.02.2022–11.09.2023),
- gen. bryg. Mirosław Downar (11.09.2023–)
Oficerowie:
- por. Łukasz Kurowski († 14.08.2007 Afganistan).
Podoficerowie:
- kpr. Hubert Kowalewski († 26.02.2008 Afganistan).
Współpraca ze społeczeństwem
Od momentu powstania w Świętoszowie, dowództwo oraz kadra zawodowa utrzymują bliskie relacje z lokalną społecznością. 85% mieszkańców to osoby związane z wojskiem. Wojsko ma długotrwałe kontakty z sąsiednimi miejscowościami oraz pobliskimi gminami. Dowództwo współpracuje z władzami państwowymi oraz samorządowymi województw dolnośląskiego i lubuskiego, jak również z lokalnymi władzami powiatowymi i samorządowymi.
Kadra regularnie współpracuje z organizacjami kombatanckimi, takimi jak Związek Kombatantów RP i byli więźniowie polityczni w Małomicach, a także z lokalnymi szkołami, do których uczęszczają dzieci pracowników wojskowych.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona: 10 Brygada Kawalerii Pancernej w Świętoszowie
Jednostki Wojskowe: 10 Brygada Kawalerii Pancernej