10 Brygada AL „Zwycięstwo”
10 Brygada AL „Zwycięstwo” to jednostka Armii Ludowej, która została utworzona na mocy rozkazu Dowództwa Obwodu III AL z dnia 13 września 1944 roku. Jej skład osobowy tworzyli głównie żołnierze Armii Czerwonej, byli jeńcy wojenni, którzy uciekli z niemieckiej niewoli, a także dezerterzy z Ostlegionów (wschodnich formacji kolaboracyjnych wspierających III Rzeszę). Brygada przebiła się przez front podczas potyczki pod Chotczą w nocy z 27 na 28 października 1944 roku.
Dzieje Brygady
Jednostka ta została powołana rozkazem nr 57 Dowództwa Obwodu III Armii Ludowej (AL) z dnia 13 września 1944 roku. Na czoło brygady stanął st. lejtn. Nikołaj Dońcow, szefem sztabu został mjr Nikołaj Cybulski, a oficerem politycznym mianowano lejtn. Iwana Gromowa. Wraz z utworzeniem tej brygady powstała także 11 Brygada AL „Wolność”, tworząc Zgrupowanie Radzieckie pod dowództwem płk. Tierentija Nowaka, ps. „Piotr”, oraz st. lejtn. Iwana Gonczarowa, który pełnił rolę szefa sztabu. Obie brygady stanowiły bazę tego zgrupowania.
W skład brygady wchodziło około 300 osób, w tym głównie zbiegli z niemieckiej niewoli żołnierze Armii Czerwonej oraz dezerterzy z Ostlegionów. Brygada wzięła udział w zwycięskiej bitwie w lasach suchedniowskich, która miała miejsce od 16 do 19 września 1944 roku, a jej 1. kompania brała udział w bitwie pod Gruszką. Wraz z innymi oddziałami AL (2 Brygada „Świt”, 2 baon 1 Brygady im. Ziemi Kieleckiej) oraz BCh (oddział „Hiszpana” ze zgrupowania „Ośki”) przebiła się przez front w potyczce pod Chotczą w nocy z 27 na 28 października. Około 15% stanu osobowego brygady stanowili Polacy. Część z tych Rosjan wcześniej służyła w 25 Pułku Piechoty AK, który został utworzony 15 lipca 1944 roku, w specjalnie utworzonej kompanii pod dowództwem mjr Nikołaja Cybulskiego, późniejszego szefa sztabu Brygady, z którego odeszli wraz z nim 29 sierpnia 1944 roku. W jej skład wchodziła również 16-osobowa grupa wydzielona z oddziału dywersyjno-rozpoznawczego kpt. Aleksandra Filuka, który w połowie lipca przeszedł z Lubelszczyzny do powiatów kieleckiego i koneckiego (dotarł tam w sierpniu).
Obszar działalności Brygady obejmował kompleksy leśne Kielecczyzny, takie jak lasy w rejonie Końskich i Przysuchy. Brygada zakończyła swoją działalność partyzancką z chwilą przybycia na ten teren regularnych wojsk Armii Czerwonej 1 Frontu Ukraińskiego. Prawdopodobnie większość jej rosyjskich żołnierzy po przejściu procedury filtracyjnej została wcielona do regularnych jednostek Armii Czerwonej.
Przypisy
Bibliografia
- Hillebrandt Bogdan, Działania oddziałów i brygad partyzanckich Gwardii Ludowej i Armii Ludowej na Kielecczyźnie. Warszawa 1962.
- Hillebrandt Bogdan, Partyzantka na Kielecczyźnie, 1939-1945. Wyd. II, poprawione. Warszawa 1970.
- Skwarek Stefan, 1 Brygada AL im. Ziemi Kieleckiej. Warszawa 1977.
- [przew.] Kazimierz Sobczak: Polski ruch oporu 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.