10 batalion saperów (10 bsap) to pododdział saperów w strukturach Wojska Polskiego.
Batalion nie był częścią pokojowej organizacji armii. Został utworzony w 1939 roku przez Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty.
Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty
Na mocy rozkazu Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych L.dz. 2127/tjn. z dnia 22 maja 1937 roku, w Sieradzu powstał Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty. Ośrodek ten był organicznym pododdziałem saperów w ramach 10 Dywizji Piechoty i podlegał dowódcy 3 Grupy Saperów. Siedzibą ośrodka był Sieradz.
Organizacja i obsada personalna ośrodka
W marcu 1939 roku struktura i obsada personalna ośrodka przedstawiała się następująco:
- dowódca ośrodka – mjr Marian Miłosz Cwalino-Godziemba,
- adiutant – por. Stanisław Zabłocki,
- oficer materiałowy – por. Zenon Lucjan Kasperkiewicz,
- oficer mobilizacyjny – por. sap. Stanisław Zabłocki †4 VIII 1939,
- dowódca kompanii saperów – kpt. Stefan Iwański,
- dowódca plutonu – por. Anatol Kaszubski,
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Józef Bożałek → oficer 1 bsap w Szkocji, por. PSP † 7 XII 1992 Paarl (RPA),
- dowódca plutonu specjalnego – por. Kazimierz Zdzisław Franciszek Łysak.
Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 Dywizji Piechoty pełnił rolę jednostki mobilizacyjnej. Z punktu widzenia mobilizacji materiałowej był przypisany do 31 pułku Strzelców Kaniowskich. Według planu mobilizacyjnego „W”, w ramach mobilizacji niejawnej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, formował „batalion saperów nr 10” dla 10 Dywizji Piechoty.
W kwietniu 1939 roku OSP 10 DP zmobilizował dwie kompanie saperów oraz szkieletowe dowództwo batalionu, które pochodziło ze składu wojennego baonu saperów nr 10. W skład szkieletowego dowództwa wchodził dowódca, adiutant, pisarz oraz goniec, do dyspozycji których były dwa konie wierzchowe oraz jeden wóz. Tuż po zakończeniu mobilizacji, batalion przystąpił do prac związanych z umocnieniami i zniszczeniami.
Struktura i obsada personalna 10 bsap
W wrześniu 1939 roku obsada personalna batalionu wyglądała następująco:
- dowódca batalionu – mjr sap. Ludwik Napoleon Siemiński † 1940 Katyń,
- zastępca dowódcy batalionu – kpt. Maksymilian Robert Kruczała → oficer 1 bsap w Szkocji,
- 1 kompania saperów – por. Zenon Lucjan Kasperkiewicz,
- 2 kompania saperów – por. Kazimierz Zdzisław Łysak → uczestnik ucieczki z Oflagu VI B Dössel † XI 1943 Buchenwald,
- 3 zmotoryzowana kompania saperów – kpt. Stefan Iwański,
- kolumna saperska – por. Anatol Kaszubski † Charków.
24 sierpnia 1939 roku do ośrodka został zmobilizowany ppor. sap. rez. inż. Stanisław Cebeliński, który zaginął podczas wojny.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.