1 złoty 1929 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany

Moneta próbna z okresu złotowego II Rzeczypospolitej, 1 złoty 1929, posiada rewers zaprojektowany przez Józefa Aumillera oraz awers autorstwa M. Kotarbińskiego, który był również użyty w obiegowych monetach niklowych.

Ten egzemplarz należy do serii złotówek, które były bite z jednym z czterech próbnych rewersów stworzonych przez Józefa Aumillera. Żaden z tych wzorów nie został jednak wykorzystany do produkcji wprowadzonej w 1929 roku monety niklowej o tym nominale. W odróżnieniu od pozostałych monet próbnych, w tym przypadku zastosowano awers M. Kotarbińskiego, co skutkowało umieszczeniem daty 1929 na monecie.

Pojawiła się także inna próbną monetę jednogroszową, wybita z takim samym rewersem i awersem, z datą 1928.

Na monecie nie znajduje się znak mennicy, a na rewersie, pod cyfrą „1”, umieszczono wypukły napis „PRÓBA”.

Rys historyczny

W ramach reformy walutowej przeprowadzonej przez Władysława Grabskiego, na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 20 stycznia 1924 roku, a zmienionego w kwietniu tego samego roku, wprowadzono srebrną monetę jednogroszową o próbie 750, masie 5 gramów i średnicy 23 mm. Wzór tej monety został ustalony rozporządzeniem Ministra Skarbu z 26 maja 1924 roku wraz z innymi nominałami, które miały zostać wprowadzone do obiegu.

Zmiany w systemie monetarnym wprowadzono rozporządzeniem Prezydenta RP z 5 listopada 1927 roku, które zastąpiło srebrną złotówkę nowym odpowiednikiem w niklu o masie 7 gramów i średnicy 25 mm.

Kierownik artystyczny Mennicy Państwowej, Józef Aumiller, przygotował cztery projekty wzorów niklowej złotówki. Monety te miały identyczny awers z datą 1928 oraz godłem zaprojektowanym przez Zygmunta Kamińskiego, wprowadzonym w grudniu 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).

Rewersy Aumillera charakteryzowały się tradycyjną kompozycją, w której w centralnej części znajdował się nominał otoczony jednym z czterech wieńców:

zbożowym,
dębowym,
kwiatowym przewiązanym u dołu,
kwiatowym nieprzewiązanym u dołu.

Jednak te projekty nie zdobyły uznania, a w rozpisanym konkursie wybrano wzór M. Kotarbińskiego, w którym nominał był otoczony ornamentem geometrycznym w stylu art déco.

Awers

Na awersie znajduje się godło – orzeł w koronie, wzorowane na projekcie z grudnia 1927 roku, a wokół niego umieszczono napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”. Na dole widnieje data – „♦ 1929 ♦”.

Rewers

Rewers przedstawia nominał „1”, poniżej którego znajduje się wypukły napis „PRÓBA”, otoczony nieprzewiązanym wieńcem z liści i owoców. Poniżej umieszczono napis „ZŁOTY”.

Opis

Moneta została wybita w Mennicy Państwowej, ma gładki rant, a jej średnica wynosi 25 mm. Została wykonana w niklu, w nakładzie 115 sztuk.

Istnieje także drugi projekt rewersu autorstwa Józefa Aumillera, z wieńcem z kwiatów i owoców, przewiązanym u dołu.

Na koniec drugiego dziesięciolecia XXI wieku, znana moneta II Rzeczypospolitej, 1 złoty z wieńcem kwiatowym nieprzewiązanym z 1929 roku, jest:

jedną z pięciu próbnych złotówek z wieńcami stworzonych przez Józefa Aumillera w 1928 roku, wybitych z datą 1928 lub 1929,
jedną z dziewięciu złotówek, obok:

obiegowej złotówki wzoru 1924 – projektu Tadeusza Breyera,
próbnej 1 złoty 1928 Wieniec zbożowy – również Józefa Aumillera,
próbnej 1 złoty 1928 Wieniec dębowy – również Józefa Aumillera,
próbnej 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy przewiązany – również Józefa Aumillera,
próbnej 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany – również Józefa Aumillera,
obiegowej złotówki z 1929 roku – projektu M. Kotarbińskiego,
wersji próbnej o średnicy 20 mm obiegowej złotówki 1929 z napisem „PRÓBA” – projektu M. Kotarbińskiego,
próbnej 1 złoty 1932 Polonia – projektu Antoniego Madeyskiego.

Odmiany

Istnieją różne odbitki tej monety:

bez napisu „PRÓBA” na rewersie – masa 7 gramów, nakład nieznany,
wybite stemplem lustrzanym – masa 6,97 grama, nakład nieznany.

Pomimo różnego wzoru awersu, moneta ta w katalogach z drugiej połowy XX wieku była klasyfikowana jako odmiana 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany, co zmieniło się w publikacjach wydawanych w drugim dziesięcioleciu XXI wieku.