1. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lublinie
1WSzKzP SPZOZ w Lublinie to publiczny szpital ogólnopolski, który został założony i jest zarządzany przez Ministra Obrony Narodowej. Główna siedziba szpitala znajduje się przy alejach Racławickich w Lublinie i działa od końca lipca 1944 roku. W 2018 roku do szpitala dołączono filię w Ełku, która powstała z likwidacji 108 Szpitala Wojskowego z Przychodnią SPZOZ. Komendantem szpitala jest Kierownik Szpitala Klinicznego.
Szpital świadczy usługi zdrowotne oraz promuje zdrowie. W ramach swojej działalności może prowadzić również edukację, szkolenia, badania naukowe, badania kliniczne oraz prace badawczo-rozwojowe. Funkcjonuje jako szpital kliniczny, kształcąc studentów medycyny Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jest także wiodącym szpitalem dla II i VIII Rejonu Zabezpieczenia Medycznego Wojsk i współpracuje z 3. Szpitalem Polowym w Lublinie.
Charakterystyka
Szpital w Lublinie jest częścią tzw. sieci szpitali, zakwalifikowany do grupy 6 – szpitali ogólnopolskich. W głównym budynku przy al. Racławickich 23 dysponuje 211 łóżkami. Posiada szereg oddziałów, w tym:
- anestezjologia i intensywna terapia
- choroby wewnętrzne
- chirurgia ogólna i małoinwazyjna
- chirurgia onkologiczna
- chirurgia urazowo-ortopedyczna
- gastroenterologia
- neurochirurgia
- otolaryngologia
- dermatologia
- neurologia
- udary
- okulistyka
- rehabilitacja
- urologia ogólna i onkologiczna
Oprócz tego, działają kliniki uniwersyteckie, takie jak ginekologia i endokrynologia oraz kardiologia. Szpital dysponuje blokiem operacyjnym z 8 salami, zakładem diagnostyki obrazowej, centralną pracownią endoskopową, zakładem analityki lekarskiej, pracownią patomorfologii oraz centralną sterylizatornią. W izbie przyjęć udzielana jest pierwsza pomoc, diagnozowanie pacjentów zgłaszających się w stanach zagrożenia zdrowia lub życia oraz przyjmowanie chorych do oddziałów szpitalnych zarówno planowo, jak i w przypadkach nagłych. Od 2020 roku przy szpitalu funkcjonuje lądowisko dla śmigłowców sanitarnych – 1 WSzKzP SP ZOZ w Lublinie.
W Lublinie działa także poliklinika, która świadczy usługi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz rodzinny, pediatra, punkt szczepień) oraz ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (m.in. chirurgia, stomatologia, dermatologia, gastroenterologia, ginekologia, kardiologia, neurologia, otolaryngologia, okulistyka, neurochirurgia, diabetologia, urologia, psychiatryczna, urazowo-ortopedyczna). Dodatkowo, przy ul. Skłodowskiej znajduje się centrum rehabilitacji.
Historia szpitala wojskowego w Lublinie
Szpitalnictwo wojskowe w Lublinie przed II wojną światową
Historia wojskowego szpitalnictwa w Lublinie zaczyna się w czasach I Rzeczypospolitej, kiedy to miasto stało się siedzibą regularnych jednostek wojskowych, tworząc garnizon. Od 1789 roku, decyzją Komisji Wojskowej Obojga Narodów, w Lublinie stacjonowały pododdziały jednostek z Dywizji Małopolskiej i Dywizji Wielkopolskiej, a w tym czasie działał lazaret wojskowy.
W 1809 roku, podczas wojny z Austrią, Lublin został wyzwolony przez wojska Księstwa Warszawskiego. Część obiektów zakonnych i prywatnych przekształcono w koszary i lazarety. Pałac Tarłów przy ul. Narutowicza 2 był używany jako lazaret aż do powstania listopadowego. Kompleks klasztorny Sióstr Wizytek pełnił różne funkcje, w tym był lazaretem podczas wojen napoleońskich. W okresie wojen i zrywów niepodległościowych inne budynki w Lublinie również służyły jako lazarety, w tym oficyny popijarskie i klasztory. W latach 1921–1939 Lublin był siedzibą dowództwa Okręgu Korpusu Nr II, a filia 2 Szpitala Okręgowego w Chełmie znajdowała się przy ul. Peowiaków 12.
Collegium Bobolanum i Reserve Lazarett I Lublin „Kloster”
W latach 1922–1926, w reprezentacyjnej osi alei Racławickich, z funduszy społecznych wybudowano gmach zakonnego studium teologicznego dla Towarzystwa Jezusowego, który od 1932 roku stał się częścią Wydziału Teologicznego św. Andrzeja Boboli – Collegium Bobolanum. Budynek został zaprojektowany przez lubelskiego architekta Ignacego Kędzierskiego i był jedną z trzech uczelni wyższych w przedwojennym Lublinie. W czasie kampanii wrześniowej w budynku zorganizowano szpital wojenny, który służył jako punkty opatrunkowe i oporu. Te wydarzenia upamiętniono tablicą pamiątkową i rzeźbą plenerową Koziołki Lubelskie.
Po zajęciu Lublina przez Niemców, lazaret chirurgiczny Reserve Lazarett I Lublin „Kloster” został zorganizowany w budynkach Collegium Bobolanum, który służył niemieckim wojskom. Collegium Bobolanum zostało przeniesione do Warszawy i stało się częścią Akademii Katolickiej.
Szpital wojskowy przy alejach Racławickich
24 lipca 1944, po wyzwoleniu Lublina, szpitalne budynki przy alejach Racławickich zostały zajęte przez 2 Polowy Szpital Chirurgiczny. Już na początku sierpnia 1944 roku umieszczono tam 62 Szpital Ewakuacyjny. Po zmianie położenia frontu, szpital ten pozostał w Lublinie do końca lutego 1945 roku, a następnie w marcu zajął go 66 Szpital Ewakuacyjny, który szybko został przekształcony w placówkę stacjonarną: 2 Szpital Okręgowy (od 1948 roku: 7 Szpital Okręgowy). W połowie 1949 roku, po likwidacji VII Okręgu Wojskowego, szpital został przekształcony w lecznicę garnizonową, w której funkcjonowało laboratorium sanitarnohigieniczne.
W 1949 roku, za zgodą władz wojskowych, podpisano umowę z Wydziałem Lekarskim Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, co pozwoliło na utworzenie oddziałów klinicznych w szpitalu. To umożliwiło przyjmowanie pacjentów cywilnych, a współpraca z pracownikami naukowo-dydaktycznymi uczelni przyczyniła się do rozwoju kadry medycznej oraz wprowadzenia nowych metod diagnostyki i leczenia. W 1950 roku szpital został przemianowany na 101 Wojskowy Szpital Rejonowy z 600 łóżkami.
W 1963 roku powstał Punkt Krwiodawstwa. Współpraca z uczelnią medyczną trwała do 1964 roku, kiedy to wybudowano Państwowy Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie, co spowodowało, że kliniki opuszczały mury szpitala wojskowego. W sierpniu 1964 roku placówka została przemianowana na 1 Wojskowy Szpital Okręgowy z bazą 300 łóżek. W lipcu 1978 roku szpital został wyróżniony za bardzo dobre wyniki w rozkazie Ministra Obrony Narodowej.
W maju 1981 roku po raz kolejny zmieniono etat i nazwę szpitala na 1 Szpital Wojskowy z Przychodnią. 1 stycznia 1999 roku przekształcił się w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. W tym czasie, w związku z redukcją etatów Sił Zbrojnych RP, szpital stracił wielu doświadczonych oficerów lekarzy i zmienił profil z typowo wojskowego na publiczny, otwarty dla mieszkańców regionu. W 2005 roku ze struktury szpitala wyłączono stację krwiodawstwa, która stała się częścią Wojskowego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie. W 2011 roku szpital otrzymał nową nazwę – 1. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ. W 1990 roku odtworzono kaplicę szpitalną pw. Matki Bożej Bolesnej.
Odznaki pamiątkowa i rozpoznawcza
W 2016 roku Minister Obrony Narodowej wprowadził odznakę pamiątkową oraz odznakę rozpoznawczą szpitala. Odznaka pamiątkowa ma kształt krzyża maltańskiego w kolorze wiśniowym z złocistym obrzeżem, umieszczonego na wieńcu laurowym i dębowym. Na krzyżu znajduje się owalna granatowa tarcza z srebrną laską Eskulapa, a poniżej szarfa z skrótem nazwy szpitala: „1 WSzKzP”. Oznaka rozpoznawcza to tarcza herbowa z koziołkiem lubelskim opartym o laskę Eskulapa, z cyfrą „1” u podstawy, na wiśniowym tle (lub zielonym dla wersji mundurowej). Elementy odznaki nawiązują do historycznych barw wojskowej służby zdrowia oraz symboli związanych z medycyną.
Komendanci i pracownicy
Komendanci Szpitala
Źródło
- 2 Szpital Okręgowy – 7 Szpital Okręgowy (1945–1949): ppłk lek. Marian Jaworski (marzec – wrzesień 1945), mjr lek. Robert Stryer (wrzesień 1945–1949)
- Szpital Wojskowy (garnizonowy 1949–1950) – 101 Wojskowy Szpital Rejonowy (1950–1964): mjr lek. Robert Stryer (1949–1956), płk lek. Antoni Olszewski (1956–1964)
- 1 Wojskowy Szpital Okręgowy (1964–1981): płk lek. Antoni Olszewski (1964–1972), płk lek. Zbigniew Kruszyński (1972–1981)
- 1 Szpital Wojskowy z Przychodnią (1981–2011, SPZOZ od 1999): płk lek. Zbigniew Kruszyński (1981–1983), płk lek. Stanisław Goliszek (1983–1994), płk dr n. med. Jerzy Papuć (1994–2002), płk dr n. med. Zbigniew Kędzierski (2002–2011)
- 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ (od 2011): płk dr n. med. Zbigniew Kędzierski (2011–2016), płk mgr Marcin Sygut (2016–2017), płk mgr Andrzej Skiba (2017–2020), płk dr n. biol. Aleksander Michalski (od 2020)
Pracownicy, kierownicy oddziałów i klinik
Źródło
- gen. bryg. prof. dr hab. Sylwester Czaplicki (internista i kardiolog, Pododdział Kadry Oficerów, 1945)
- prof dr hab. Benedykt Dylewski (laryngolog, kierownik Kliniki Otolaryngologicznej, 1953)
- prof. dr hab. Antoni Falkiewicz (internista i kardiolog, zastępca ds. lecznictwa i ordynator, 1945)
- prof. dr hab. Mieczysław Gamski (internista, kierownik I Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1953)
- prof. dr hab. Aleksander Goldschmied (internista, kierownik I Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1949)
- prof. dr hab. Edward Gorzkowski (internista, zastępca ds. lecznictwa, 1945)
- prof. dr hab. Marek Kański (twórca i kierownik laboratorium, 1950)
- prof. dr hab. Mieczysław Kędra (internista, kierownik I Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1957)
- prof. dr hab. Tadeusz Kielanowski
- prof. dr hab. Tadeusz Krwawicz (okulista, zastępca ds. lecznictwa i ordynator, 1945)
- gen. bryg. lek. Sławomir Marat (lekarz, szef Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia, 2010)
- prof. dr hab. Jan Henryk Lubieniecki (internista, kierownik I Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1949)
- gen. bryg. dr hab. Tadeusz Obara (radiolog, Pododdział Kadry Oficerów, 1945–1947)
- prof. dr hab. Stanisław Piątkowski (ortopeda, kierownik Kliniki Ortopedycznej, 1955)
- prof. dr hab. Lechosław Putowski (ginekolog, endokrynolog, kierownik Kliniki Ginekologii i Endokrynologii, od 2009)
- prof. dr hab. Feliks Skubiszewski (chirurg, 64 Szpital Ewakuacyjny, kierownik II Kliniki Chorób Wewnętrznych, 1953)
- dr hab. Grzegorz Sobieszek (internista, kardiolog, kierownik Kliniki i Oddziału Kardiologii)
- gen. bryg. prof. dr hab. Władysław Tkaczewski (kardiolog i gastroenterolog, Pododdział Kadry Oficerów, 1945)
- płk prof. dr hab. Władysław Witczak (internista, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, 2011–2022)
Przypisy
Bibliografia
Markiewicz M. Nauczyciele przyszłych lekarzy, Wydawnictwo Introligatornia S.C., Lublin 2019, ISBN 987-83-63698-79-9.
Kędzierski Z., Witczak W. 71 lat 1 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Lublinie 1944–2015, Wydawnictwo POLIHYMNIA, Lublin 2015, ISBN 978-83-7847-282-7.
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona szpitala [online], 1wszk.pl [dostęp 2024-02-18].