1 Sofijska Dywizja Piechoty
1 Sofijska Dywizja Piechoty (bułg. Първа пехотна софийска дивизия) to bułgarski związek taktyczny, który funkcjonował w okresie Księstwa i Trzeciego Carstwa w latach 1892 – 1921.
Dywizja została utworzona w 1892 roku. Brała udział w I oraz II wojnie bałkańskiej, a także w I wojnie światowej. W 1921 roku została przekształcona w 1 Sofijski pułk piechoty.
Działania
Wojny bałkańskie
W czasie I wojny bałkańskiej dywizja działała w składzie 1 Armii, natomiast w II wojnie bałkańskiej weszła w struktury 3 Armii.
Napięta sytuacja międzynarodowa na Bałkanach skłoniła cara Bułgarii, Ferdynanda I, do ogłoszenia powszechnej mobilizacji 30 września 1912 roku.
W dniu 30 lipca 2013 roku w Bukareszcie rozpoczęły się rozmowy pokojowe, a dzień później wprowadzono zawieszenie broni, kończące II wojnę bałkańską. Po podpisaniu traktatu pokojowego w Bukareszcie, car Ferdynand I ogłosił demobilizację armii.
I wojna światowa
W obliczu rosnącego zagrożenia wojennego, na początku lipca 1914 roku, w sztabie Armii Bułgarskiej rozpoczęto aktualizację planów mobilizacyjnych. W marcu 1915 roku ogłoszono wytyczne dotyczące mobilizacji, które przewidywały zmobilizowanie sztabu, czterech pułków piechoty, dwóch rezerwowych pułków piechoty, dwóch pułków marszowych, dwóch pułków pospolitego ruszenia, pułku etapowego oraz pododdziałów zabezpieczenia. Pułk artylerii miał przejść na etat dwupułkowej brygady artylerii, a do dywizji miał zostać przydzielony batalion inżynieryjny. Mobilizacja rozpoczęła się 24 września 1915 roku.
Po mobilizacji, w składzie 1 Armii pod dowództwem gen. lejt. Bojadżiewa, dywizja została rozmieszczona na granicy z Serbią. 14 października wojska bułgarskie rozpoczęły ofensywę w Macedonii. 1 Armia, działając na pomocniczym kierunku, prowadziła natarcie przez Zajeczar, Knjażewac i Pirot, dążąc do osiągnięcia doliny Morawy oraz opanowania rubieży Paraćin–Aleksinac–Nisz. W ciągu pierwszego tygodnia walk dywizja w ramach operacji morawskiej przebiła się na głębokość od 10 do 15 km w głąb linii nieprzyjaciela. W kolejnym tygodniu zdobyła Pirot, a pozostałe jednostki armii dotarły na przedpola miasta Nisz.
Na miasto przypuściły szturm oddziały 8 Tundżanskiej i 9 Plewneńskiej DP, które 5 listopada zdobyły Nisz. Opanowanie miasta umożliwiło, że cała trasa kolejowa łącząca Berlin, Sofię i Konstantynopol znalazła się pod kontrolą Państw Centralnych, co stanowiło jeden z kluczowych celów politycznych kampanii.
Kontynuując natarcie, 1 Sofijska DP zajęła Leskovac, położony nad Weternicą, wzięła do niewoli 3600 żołnierzy serbskich oraz zdobyła 12 dział. W ten sposób 1 Armia przełamała główny pas serbskiej obrony i zeszła w dolinę Południowej Morawy.
Na początku 1916 roku, po konferencji w Niszu, dowództwo niemieckie wycofało większość swoich jednostek z Bałkanów, a wojska bułgarskie zostały rozmieszczone wzdłuż granicy greckiej z zadaniem blokowania zgrupowania salonickiego. 1 Sofijska i 6 Bdinska DP stanowiły odwód ogólny zgrupowania obronnego, pełniąc także rolę wojsk okupacyjnych w północnej Macedonii.
W lipcu 1919 roku skadrowano jeden pułk piechoty. W tym czasie dywizja składała się z trzech pułków piechoty (w tym jednego pułku skadrowanego), pułku artylerii, batalionu inżynieryjnego, szpitala polowego oraz kompanii intendenckiej.
Struktura organizacyjna
W grudniu 1903 roku, na podstawie dekretów księcia Ferdynanda I, rozpoczęto reorganizację dywizji piechoty. W czasie pokoju dywizja składała się z dwóch brygad piechoty, pułku artylerii, batalionu inżynieryjnego, batalionu taborów oraz szpitala. W każdej brygadzie piechoty znajdowały się dwa dwubatalionowe pułki piechoty, a pułk artylerii składał się z dwóch dywizjonów artylerii, z dwiema czterodziałowymi bateriami oraz baterią haubic.
Stan w 1907 roku:
- dowództwo dywizji – Sofia
- 1 Brygada – Sofia
- 1 pułk piechoty – Sofia
- 6 pułk piechoty – Sofia
- 2 Brygada – Sofia
- 16 pułk piechoty – Orchanie
- 25 pułk piechoty – Calibrod
- 4 pułk artylerii – Sofia
W przypadku wojny struktura dywizji zwiększała się (w 1912 roku) do trzech brygad piechoty, a w miejsce pułku artylerii tworzono dwupułkową brygadę artylerii. Etatowo dywizja dysponowała 12 batalionami piechoty, batalionem inżynieryjnym oraz 8 bateriami artylerii. Na jej uzbrojeniu znajdowało się 24 813 karabinów, 24 ciężkie karabiny maszynowe i 72 działa. Stan osobowy wynosił 858 oficerów, 42 urzędników wojskowych, 3455 podoficerów, 32 918 szeregowych oraz 7550 koni.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dariusz Faszcza: Zapomniany sojusznik kajzerowskich Niemiec. Armia Bułgarska w czasie pierwszej wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-339-4.
T. Тодоров, T. Евтимов: Пътеводител на архивните фондове 1877–1945. T. 1. Sofia: Военно издателство, 1976.