1 Samodzielna Dywizja Strzelecka

1 Samodzielna Dywizja Strzelecka (ros. 1-я отдельная стрелковая дивизия) była jednostką taktyczną Armii Północno-Zachodniej w trakcie wojny domowej w Rosji. Dywizja została utworzona na początku czerwca 1919 roku, bazując na istniejącej brygadzie. Na jej czele stanął generał Anton F. Dzerożinski, a funkcję szefa sztabu objął pułkownik M. J. Łotow. Jednostka nie była częścią żadnego korpusu armijnego, co pozwoliło jej na prowadzenie działań zbrojnych w sposób samodzielny.

W trakcie letniej ofensywy na Piotrogród, dywizja brała udział w walkach na kierunku łużskim. 26 lipca 1919 roku zdobyła Psków. We wrześniu zdołała odrzucić silny atak bolszewików w rejonie jeziora Samro. Następnie jednostka uczestniczyła w jesiennej ofensywie na Piotrogród, ponownie koncentrując się na kierunku łużskim, który miał charakter pomocniczy. 13 października dywizja zdobyła Ługę, osiągając linię rzeki Oredeż – stacja kolejowa Bateckaja.

Jednak z powodu pogarszającej się sytuacji strategicznej Armii Północno-Zachodniej pod dowództwem generała Nikołaja N. Judenicza, pod koniec października dywizja otrzymała rozkaz wycofania się do Gatczyny, gdzie miała pełnić rolę rezerwy armijnej. Utrzymała obronę miasta przed licznymi atakami wojsk bolszewickich. Na początku listopada, znacznie osłabiona, dywizja rozpoczęła odwrót w kierunku Narwy. W grudniu wkroczyła na teren Estonii, gdzie została rozbrojona i internowana. 22 stycznia 1920 roku jednostka została formalnie rozwiązana.

Skład organizacyjny

1 Gieorgijowski Pułk Piechoty (około 1 tys. ludzi) – dowódca płk Leonard I. Mikosza
2 Rewelski Pułk Piechoty (około 700 ludzi)
3 Koływański Pułk Piechoty (około 650 ludzi) – dowódca płk Karl G. Badendik
4 Gdowski Pułk Piechoty (około 900 ludzi) – dowódca gen. Władimir S. von Minich
6 Samodzielny Lekki Dywizjon Artylerii (4 lekkie i 2 ciężkie działa) – dowódca płk K. K. Smirnow
Samodzielny Batalion Pograniczny – dowódca płk S. K. Rymkiewicz
1 Batalion Marszowy – dowódca płk N. W. Rossinski