1 Samodzielna Brygada Moździerzy (1 SBM)
1 Samodzielna Brygada Moździerzy (1 SBM) to jednostka moździerzy ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada została utworzona na podstawie rozkazu nr 8 Naczelnego Dowódcy WP z dnia 20 sierpnia 1944 roku w rejonie Siedlec, jako jednostka artylerii odwodu Naczelnego Dowództwa.
Na dzień 25 września 1944 roku stan ewidencyjny brygady wynosił 1208 żołnierzy (46% etatowego stanu 2629 żołnierzy), w tym 138 oficerów (44% z 313), 41 podoficerów (5,4% z 756) oraz 1029 szeregowców (66% z 1560). Trzy miesiące później liczba żołnierzy wzrosła do 2590 (98,5% etatu), w tym 237 oficerów (76%), 455 podoficerów (60%) oraz 1898 szeregowców (121%). Proces formowania brygady zakończył się 7 stycznia 1945 roku.
Do 4 maja 1945 roku brygada była podporządkowana radzieckiej 47 Armii, a następnie weszła w skład 1 Armii WP, kierując się do rejonu Nauen, gdzie zakończyła swoje działania bojowe.
1 SBM została rozformowana w listopadzie 1945 roku na podstawie rozkazu nr 0236/Org. ND WP z dnia 8 września 1945 roku.
Obsada personalna Dowództwa 1 SBM
dowódca – płk Wasilij Jurin (4 IX 1944 – XI 1945)
zastępca dowódcy ds. polityczno-wychowawczych – por. Feliks Wojtowicz
szef sztabu:
- mjr Akim Asakow (4 IX – 20 X 1944)
- ppłk Mikołaj Rogozin († 8 III 1945)
- ppłk Łukasz Janowicz
- mjr gw. Mikołaj Kuziubierdin
Skład
Dowództwo 1 Samodzielnej Brygady Moździerzy według etatu 08/535:
- sztab
- wydział polityczno-wychowawczy
- kwatermistrzostwo
- bateria dowodzenia
- 5 pułk moździerzy według etatu 08/510
- 8 pułk moździerzy według etatu 08/510
- 10 pułk moździerzy według etatu 08/510
- 11 pułk moździerzy według etatu 08/510
- 13 park artyleryjski według etatu 08/536
Każdy z czterech pułków moździerzy składał się z dwóch dywizjonów, trzech baterii, dwóch plutonów ogniowych oraz trzech moździerzy, co łącznie dawało 144 moździerze 120 mm. Stan etatowy brygady wynosił 2629 żołnierzy.
W ramach brygady funkcjonował Oddział Informacji 1 Samodzielnej Brygady Moździerzy, kierowany przez kpt. Siemiona Konaczenkowa, a później przez kpt. Gabriela Śliwko, działający na podstawie odrębnego etatu.
Działania bojowe
Brygada od 25 lutego 1945 roku uczestniczyła w swoim szlaku bojowym w ramach 1 Frontu Białoruskiego. Wzięła udział w walkach podczas operacji pomorskiej, walcząc od 8 do 28 marca w składzie 47 Armii gen. Franza Perchorowicza. Wspierała radzieckie jednostki na Pomorzu Zachodnim, w rejonie Szczecina-Dąbia, Gryfinie oraz historycznej Cedyni. Uczestniczyła także w operacji berlińskiej, zaczynając od walk nad Odrą, poprzez Kanał Hohenzollernów i miejscowości na północ od Berlina. Brała udział w okrążeniu stolicy III Rzeszy od strony północno-zachodniej, a swoje działania bojowe zakończyła w przypadkowych starciach z grupami niedobitków.
Opinia dowódcy artylerii radzieckiej 125 Korpusu Piechoty, wspierającego 1 Samodzielną Brygadę Moździerzy:
W trakcie działań brygada wzięła do niewoli 750 żołnierzy i oficerów, a także wyeliminowała z walk do 2000 przeciwników.
Najbardziej wyróżniał się 5 pułk moździerzy, który zlikwidował 350 ludzi, biorąc do niewoli 590 żołnierzy i oficerów nieprzyjaciela.
Przypisy
Bibliografia
- Organizacja i działania bojowe ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945. Wybór materiałów źródłowych, tom I, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958.
- Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii, Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
- Władysław Mielnik, Sprostowania do książki Wł. Waysa „Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego”, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (48), Warszawa 1978, s. 390–391.
- Władysław W. Tkaczew: Powstanie i działalność organów Informacji Wojska Polskiego w latach 1943–1948. Kontrwywiad wojskowy, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994, ISBN 83-11-08272-3, OCLC 69484327.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980, s. 48–68.
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.