1 Pułk Ułanów Legionów Polskich
Był to oddział jazdy w ramach Legionów Polskich. Ułani tej formacji, nazywani „Beliniakami” od nazwiska swojego dowódcy, zyskali swoją sławę w historii.
Pułk został utworzony 13 sierpnia 1914 roku przez Władysława Zygmunta Belinę-Prażmowskiego, na podstawie 140-osobowego szwadronu ułanów, który opierał się na pierwszym 7-osobowym patrolu konnym, stanowiącym awangardę Pierwszej Kompanii Kadrowej z 6 sierpnia 1914 roku.
W trakcie całej swojej działalności bojowej pułk znajdował się pod dowództwem Beliny. W skład tego początkowego 7-osobowego patrolu, pod kierownictwem Prażmowskiego, wchodzili: Janusz Julian Głuchowski „Janusz”, Antoni Jabłoński „Zdzisław”, Zygmunt Karol Karwacki „Stanisław Bończa”, Stefan Kulesza „Hanka”, Stanisław Skotnicki „Grzmot” oraz Ludwik Skrzyński „Kmicic”.
W lutym i marcu 1917 roku w pułku zorganizowano kawaleryjskie kursy (oficerski i podoficerski) oraz dwa kursy administracyjne.
10 sierpnia 1917 roku dowódca Legionów Polskich powierzył dowództwo pułku rotmistrzowi Albertowi Kordeckiemu, który wcześniej służył w 2. pułku ułanów.
Beliniacy
Dowódcy:
mjr kaw. Juliusz Ostoja-Zagórski
Obsada personalna pułku w 1917 r.
komendant pułku – mjr Władysław Belina-Prażmowski
komendant szwadronu – rtm. Janusz Głuchowski (od 1 I 1915)
komendant szwadronu – por. Jerzy Pytlewski (od 1 VI 1915)
Obsada personalna dywizjonu jazdy 23 listopada 1915:
dowódca dywizjonu – Władysław Belina-Prażmowski
zastępca dowódcy dywizjonu – por. Gustaw Orlicz-Dreszer
adiutant – ppor. Jan Mieszkowski
lekarz – por. dr Ksawery Maszadro
lekarz weterynarii – ppor. Wacław Franciszek Skulski
oficer gospodarczy – ppor. Konstanty Abłamowicz
kierownik kancelarii rachunkowej – wachm. Stanisław Węglewski
komendant szpitala końskiego – wachm. Stefan Sroczyński
1 szwadron:
dowódca 1 szwadronu – por. Stanisław Grzmot-Skotnicki
dowódca I plutonu – wachm. Romuald Niementowski
dowódca II plutonu – ppor. dr Jan Kawiński
dowódca III plutonu – ppor. Antoni Jabłoński
dowódca IV plutonu – wachm. Zygmunt Piasecki
wachmistrz szef szwadronu – Tadeusz Łada-Bieńkowski
furażer – kpr. Stefan Kasimir
podoficer rachunkowy – kpr. Stanisław Moskwa
podoficer sanitarny – wachm. Wacław Graba-Łęcki
2 szwadron:
dowódca 2 szwadronu – por. Mariusz Zaruski
dowódca I plutonu – ppor. Jerzy Pytlewski
dowódca II plutonu – wachm. Stanisław Stetkiewicz
dowódca III plutonu – wachm. Leon Strzelecki
dowódca IV plutonu – wachm. Zygmunt Putiatycki
wachmistrz szef szwadronu – Wojciech Bucior
furażer – kpr. Artur Schwartz
podoficer rachunkowy – kpr. Józef Pętkowski
podoficer sanitarny – wachm. Paweł Stryjeński
3 szwadron:
dowódca 3 szwadronu – por. Janusz Głuchowski
dowódca I plutonu – ppor. Stefan Hanka-Kulesza
dowódca II plutonu – ppor. Mieczysław Karski
dowódca III plutonu – ppor. Zbigniew Brochwicz-Lewiński
dowódca IV plutonu – wachm. Edward Kleszczyński
wachmistrz szef szwadronu – Leon Piltz
furażer – kpr. Czesław Żurowski
podoficer rachunkowy – kpr. Marian Skrzynecki
podoficer sanitarny – ppor. Janusz Żuławski
4 szwadron:
dowódca 4 szwadronu – por. Jan Lewandowski
dowódca I plutonu – ppor. Tadeusz Śmigielski
p.o. dowódcy II plutonu – podoficer za frontem Kazimierz Stamirowski
dowódca III plutonu – ppor. Stefan Felsztyński
dowódca IV plutonu – ppor. Konstanty Dzieduszycki
wachmistrz szef szwadronu – Kazimierz Małochleb
furażer – kpr. Stanisław Królicki
podoficer rachunkowy – kpr. Adam Waligórski
podoficer sanitarny – wachm. Marian Wilewski
Kawalerowie Virtuti Militari
Żołnierze z 1 pułku ułanów Legionów Polskich, którym 17 maja 1922 roku Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz przyznał Order Wojskowy Virtuti Militari V klasy:
Oficerowie:
Stanisław Bietkowski
Tadeusz Bietkowski
Stanisław Korczak
Tadeusz Korniłowicz
Włodzimierz Nieprzewski
Zygmunt Młot-Przepałkowski
Wacław Calewski
Eugeniusz Chrościcki
Tadeusz Ścibor-Rylski
Tadeusz Faliszewski
Ksawery Święcicki
Podoficerowie i ułani:
Marian Józef Czerkawski
kpr. Stanisław Gąssowski
wachm. Stanisław Kłoskowski
Franciszek Koziej
st. ułan Jan Władysław Lemański
wachm. Emil Franciszek Mecnarowski
Julian Ptaszyński
Jan Maria Romański
plut. Leon Trojanowski
Henryk Krukowski
Edward Wilczyński
Kontynuacja
Na podstawie tego pułku powstały następnie trzy formacje:
- 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
- 7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego.
- 11 Pułk Ułanów Legionowych im. marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza.
Odznaka
Odznaka, zaprojektowana przez kpr. Kajetana Stefanowicza, została ustanowiona 5 listopada 1916 roku. Ma kształt okrągłej tarczy o średnicy od 41 do 45 mm, z obrzeżem przypominającym skręcony sznurek oraz tłem drobno groszkowanym. Na odznace umieszczono monogram „1 PU” na tle czapki ułańskiej oraz dwie daty: „II VIII 1914” – oznaczającą moment wyruszenia patrolu Beliny z Galicji do Królestwa oraz „V XI 1916” – datę ustanowienia odznaki. Odznaka została zatwierdzona w rozkazie Ministra Spraw Wojskowych 5 maja 1920 roku. Prawo do jej otrzymania mieli żołnierze, którzy pełnili służbę przez co najmniej rok. Łącznie przyznano blisko 800 odznak.
Upamiętnienie
31 grudnia 1930 roku, Zarząd Miasta Lublina postanowił nadać nowej ulicy w zachodniej części miasta nazwę Beliniaków.
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15175-1.
Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
Janusz Żuławski. Rodowód i organizacja 1. pułku ułanów leg. pol. im. Józefa Piłsudskiego. „Przegląd Kawaleryjski”. 7 (93), s. 3-31, lipiec 1933. Warszawa: Departament Kawalerii.