1 Pułk Taborów
1 Pułk Taborów (Train.-Reg. Nr 1, TrR. Nr. 1) to jednostka taborów cesarskiej i królewskiej armii.
Historia pułku
1 Pułk Taborów został utworzony 1 maja 1880 roku w wyniku przekształcenia wcześniejszej formacji (niem. Militär-Fuhrwesens-Corps) w rodzaj wojsk (niem. Train-Truppe).
W latach 1880–1882 w skład pułku wchodziły:
- Sztab pułku oraz 1. i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu, podporządkowane Generalnej Komendzie w Wiedniu,
- 3. Dywizjon Taborów w Grazu, podporządkowany Generalnej Komendzie w Grazu,
- 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu (niem. Agram), podporządkowany Generalnej Komendzie w Zagrzebiu.
Na przełomie lat 1882 i 1883 miała miejsce reorganizacja terytorialnych władz wojskowych, co wiązało się z nową organizacją taborów. 1. Dywizjon Taborów został przeniesiony z Wiednia do Krakowa i włączony do 3 Pułku Taborów. W wyniku tej reorganizacji, w 1883 roku skład 1. Pułku Taborów wyglądał następująco:
- Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu, w obrębie 2 Korpusu,
- 3. Dywizjon Taborów w Grazu, w obrębie 3 Korpusu,
- 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu, w obrębie 13 Korpusu,
- 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku, w obrębie 14 Korpusu,
- 15. Dywizjon Taborów w Sarajewie, w obrębie 15 Korpusu.
W latach 1889–1899 skład pułku obejmował:
- Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu, podporządkowany komendantowi 2 Brygady Artylerii,
- 3. Dywizjon Taborów w Grazu, podporządkowany komendantowi 3 Brygady Artylerii,
- 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu, podporządkowany komendantowi 13 Brygady Artylerii,
- 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku, podporządkowany dyrektorowi artylerii w Innsbrucku,
- 15. Dywizjon Taborów w Sarajewie, podporządkowany komendantowi 15 Korpusu.
W 1895 roku 15. Dywizjon Taborów w Sarajewie został podporządkowany dyrektorowi artylerii w Sarajewie, który był organem pomocniczym komendanta 15 Korpusu. Z kolei dyrektorowi artylerii podlegała Komenda Inspekcji Taborów 1 Sarajewo (niem. Train-Inspicierungs-Comdo) z 2. i 3. Górskim Szwadronem Taborów oraz Komenda Inspekcji Taborów 2 Mostar z 1. i 2. Górskim Szwadronem Taborów (niem. Gebirgs-Train-Escad.). W 1898 roku szwadrony podległe Komendzie Inspekcji Taborów 1 otrzymały numery 2. i 6., natomiast szwadrony podległe Komendzie Inspekcji Taborów 2 otrzymały numery 1. i 4.
W 1900 roku 15 Dywizjon Taborów w Sarajewie został wyłączony ze składu pułku i stał się jednostką samodzielną.
W latach 1900–1910 skład pułku obejmował:
- Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu, podporządkowany komendantowi 2 Brygady Artylerii (od 1908 roku 2 Brygady Artylerii Polowej),
- 3. Dywizjon Taborów w Grazu, podporządkowany komendantowi 3 Brygady Artylerii (od 1908 roku 3 Brygady Artylerii Polowej),
- 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu, podporządkowany komendantowi 13 Brygady Artylerii (od 1908 roku 13 Brygady Artylerii Polowej),
- 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku, podporządkowany dyrektorowi artylerii w Innsbrucku (od 1908 roku komendantowi 14 Brygady Artylerii Polowej).
W 1910 roku pułk został rozwiązany, a dywizjony, które wchodziły w jego skład, stały się samodzielnymi jednostkami, podlegającymi bezpośrednio komendantom korpusów, na terytorium których stacjonowały:
- 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu,
- 3. Dywizjon Taborów w Grazu,
- 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu,
- 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku.
Komendanci pułku
płk Franz Lucan (1880 – 1 V 1887 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora)
ppłk / płk Johann Werner von Wehrold (1887 – 1891 → stan spoczynku)
płk Joseph Strosse von Hofwehr (1891 – 1 V 1896 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora)
ppłk / płk Ferdinand Müller (1896 – 1899 → stan spoczynku)
płk Franz von Köhler (1899 – 1 XI 1904 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora)
płk Maximilian Haller (1904 – 1910 → inspektor taborów w Wiedniu, 29 X 1911 mianowany tytularnym generałem majorem)
Przypisy
Bibliografia
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1881. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1880. (niem.).
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1882. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1881. (niem.).
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1883. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1883. (niem.).
Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1910. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1909. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910. (niem.).
Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.