1 Pułk Szwoleżerów (kadrowy) – jednostka rozpoznawcza Polskich Sił Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu L.dz.150/Tjn./Org./45 Szefa Sztabu Naczelnego Wodza z 5 lutego 1945 roku dotyczącego „Organizacji i formowania I Korpusu”, oraz rozkazu uzupełniającego z 27 lutego 1945, rozpoczęto tworzenie pułku szwoleżerów (kadrowego) jako rozpoznawczego pułku samochodów pancernych I Korpusu Polskiego. Proces formowania pułku zainaugurowano w Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego w Catterick Camp w Wielkiej Brytanii, pod nazwą „Kadra Pułku Szwoleżerów”. Zgodnie z rozkazem Dowódcy Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii, gen. bryg. Janusza Głuchowskiego, z 2 lipca 1945 r., jednostka zmieniła nazwę na 1 pułk szwoleżerów. Dowództwo pułku objął etatowy zastępca, mjr Jerzy Kern. W skład pułku wchodziło 23 oficerów oraz kilku podchorążych. Nowi szwoleżerowie przybywali z CWPanc. i Techn., z Ośrodka Zapasowego 1 Dywizji Pancernej oraz poprzez Komendę Uzupełnień, w tym żołnierze Polacy, którzy wcześniej służyli w armii niemieckiej. Największa liczba żołnierzy w 1 pułku szwoleżerów wyniosła 318 w lipcu 1945. Wykorzystując bazę szkoleniową CWPanc. i Techn., przeprowadzono trening szwoleżerów. W październiku rozpoczęto demobilizację, część żołnierzy podjęła naukę i studia, a 48 zdecydowało się na repatriację do kraju. Pod koniec października, najbardziej zaawansowani w szkoleniu zostali przeniesieni do 9 pułku Ułanów Małopolskich w Szkocji, a pułk przetransportowano do Melrose. Na mocy ostatniego rozkazu pułkowego nr 236/45 z 2 listopada 1945 roku, 9 oficerów i 270 szwoleżerów zostało przydzielonych do pułków 16 Samodzielnej Brygady Pancernej, a kilkunastu innych do różnych jednostek. Do 10 listopada 1945 roku pułk zaprzestał swojej działalności.
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914–1947. Rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
Józef Garliński (red.): Pierwszy Pułk Szwoleżerów Marszałka Józefa Piłsudskiego 1914-1945. Łomianki: wydanie 2(krajowe) LTW, 1987. ISBN 83-88736-96-5.
Zbigniew Wawer: Organizacja Polskich Wojsk Lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
