I Nowosądecka Drużyna Wędrownicza Czarna Jedynka im. Stefana Czarnieckiego jest jedną z najstarszych drużyn harcerskich, które powstały na ziemiach polskich. Jej początki sięgają 28 października 1911 roku, kiedy to Andrzej Małkowski wygłosił w sali „Sokoła” wykład zatytułowany „Skauting – nowa organizacja młodzieży”.
11 listopada 1911 roku, dzięki inicjatywie osób podzielających poglądy Małkowskiego, została utworzona I Nowosądecka Drużyna Skautowa im. Stefana Czarnieckiego, która obecnie funkcjonuje pod nazwą: I Nowosądecka Drużyna Wędrownicza „Czarna Jedynka”.
Historia
Początki
28 października 1911 – Andrzej Małkowski wygłasza w sali „Sokoła” wykład zatytułowany „Scouting – nowa organizacja młodzieży”, który przyciągnął około 280 osób. Po wystąpieniu kilkunastu gimnazjalistów z klas IV-VI II Gimnazjum zgłosiło chęć przystąpienia do nowej organizacji.
29 października 1911 – 16 chłopców uczestniczy w zajęciach terenowych prowadzonych pod okiem Małkowskiego, podzieleni na dwie grupy. Ich dwugodzinne ćwiczenia miały miejsce na terenach pomiędzy Nowym Sączem a Marcinkowicami, dokąd podróżowali koleją. Odczyt i praktyczne zajęcia w terenie zainspirowały do powstania kolejnych zastępów, tym razem przy I Gimnazjum.
11 listopada 1911 – Połączenie zastępów z I i II Gimnazjum doprowadziło do utworzenia I Nowosądeckiej Drużyny Skautowej im. Stefana Czarnieckiego, składającej się z czterech patrolów: Czarnych Niedźwiedzi, Orłów, Kukułek i Zbójników (lub Juhasów), z 30 członkami. Drużynowym został Stanisław Kramarski, a przybocznym Stanisław Pawlikowski, a naukę harcerstwa prowadził Adam Bieda, naczelnik miejscowego „Sokoła”.
31 stycznia 1913 – I Drużyna Skautowa została podzielona na dwie działające przy I i II Gimnazjum. Kierownictwo II Drużyny im. Romualda Traugutta objął Julian Hein.
2–9 lipca 1913 – Stanisław Kramarski uczestniczył w wycieczce skautowej na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Birmingham w Anglii, gdzie nad polskim obozem powiewała flaga z białym orłem na amarantowym tle, a nazwa kraju, który został wymazany z mapy świata, budziła kontrowersje (pomimo protestów przedstawicielstw państw zaborczych, gen. Robert Baden-Powell odmówił usunięcia polskiej flagi).
W latach 20. w Nowym i Starym Sączu obok Czarnej Jedynki funkcjonowały dwie męskie drużyny harcerskie oraz aż pięć drużyn żeńskich.
W tym okresie z szeregów „Czarnej Jedynki” wywodzili się wybitni patrioci walczący o wolność ojczyzny, w tym znany językoznawca, dialektolog oraz późniejszy komendant Hufca Nowy Sącz (1925-1930) Eugeniusz Pawłowski, który przez kilka lat pełnił rolę opiekuna „Czarnej Jedynki”. Pieśń harcerska „Hej w góry”, której był autorem, stała się hymnem drużyny.
Ostatnia siedziba władz sądeckiego harcerstwa mieściła się w suterenach domu inż. Zenona Remiego (drużynowego „Czarnej Jedynki”, architekta, założyciela znanego sądeckiego rodu, projektanta wielu budowli, w tym stanicy w Kosarzyskach) przy placu św. Kazimierza, a biuro Czarnej Jedynki znajdowało się w wagonie kolejowym ustawionym na rogu ulic Matejki i Mickiewicza.
Historia drużyny kończy się w tym miejscu. Czarna Jedynka została rozwiązana, podobnie jak wiele innych drużyn, podczas okupacji hitlerowskiej, a jej członkowie rozpoczęli działalność konspiracyjną.
Reaktywacja
17 lutego 1982 – z inicjatywy uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza zorganizowano spotkanie, na którym podjęto decyzję o kontynuacji tradycji „Czarnej Jedynki” oraz zgłoszono wniosek do Komendy Hufca o zezwolenie na noszenie czarnych chust i pagonów. Prawo do ich noszenia mają do dziś pełnoprawni członkowie drużyny, którzy zasłużyli na to miano swoim działaniem i postawą. Pierwszą drużynową została Urszula Kochanik (późniejsza Komendantka Chorągwi Nowosądeckiej), a drużynę tworzyły trzy zastępy: „Skauci”, „Podhalanie” oraz zastęp męski.
2004 – W związku z zmianami w metodykach ZHP, drużynie nadano nową nazwę, zmieniając „I Drużynę Starszoharcerską” na „I Nowosądecką Drużynę Wędrowniczą”.
2007 – Drużyna składała się z czterech zastępów: „ZZ Czarne Niedźwiedzie”, „KMAKAPKI-I”, „Zielone Owieczki-Blue” oraz „Czarne Wilki”.
2011 – Na stanowisku drużynowej została wybrana dh. Paula Janczyk. Utworzono trzeci żeński zastęp, „Larkwei”.
2012 – Drużynową została dh. Karolina Malinowska.
2013 – Na drużynowego powołano dh. Jakuba Tabasza, a przybocznymi zostali dh. Mikołaj Dunikowski oraz dh. Dominika Tyburczy.
2014 – Wędrownicy I NDW wybrali dh. Mikołaja Dunikowskiego na drużynowego, a przyboczną została dh. Magdalena Gorgoń.
2015 – 13 listopada drużynową zostaje dh. Wiktoria Basta, a przybocznymi dh. Radek Janik i dh. Anna Żywczak.
2016 – drużynowym zostaje pwd. Michał Leszczyński, a przybocznymi dh. Wiktoria Basta, dh. Urszula Romańczyk oraz dh. Radosław Janik.
2017 – drużynową została dh. Urszula Romańczyk, a przybocznym dh. Adrian Surmański.
2018 – na drużynową powołano dh. Klaudię Piękoś, której przybocznymi zostali dh. Adrian Surmański i dh. Klemens Ogórek. Zastęp „Czarne Wilki” został reaktywowany, a zastęp „Larkwei” został rozwiązany.
Drużyna uczestniczy w wielu akcjach na terenie całego kraju i aktywnie angażuje się w życie miasta oraz nowosądeckiego hufca.
Nocny Bieg Mikołajkowy
Czarna Jedynka od 1990 roku organizuje Nocny Bieg Mikołajkowy, w którym biorą udział harcerze z całej Polski – to jedna z największych imprez w regionie. Co roku odbywa się w nowym miejscu i posiada nową, interesującą fabułę.
Drużynowi (lista niepełna)
pwd. Klemens Ogórek HR – Wrzesień 2020 – 20 maja 2023
pwd. Mikołaj Marcisz HO – 20 maja 2023-
Przypisy