1 maja

1 maja to 121. (w latach przestępnych 122.) dzień w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostało 244 dni.

== Święta ==

Imieniny obchodzą: Aniela, Asaf, Berta, Briok, Floryna, Izydora, Jakub, Jeremi, Jeremiasz, Józef, Julian, Lubomir, Maja, Orencjusz, Peregryn, Petronela, Tamara oraz Wiwald.

Celtowie – Beltane

Międzynarodowe – Święto Pracy, w Polsce dzień wolny od pracy.

Finlandia – Vappu (dzień robotników i studentów)

Francja – Święto konwalii

Kazachstan, Samoa – Dzień Ludu

Kościół Starokatolicki Mariawitów oraz tradycjonalizm katolicki: Filipa i Jakuba Młodszego Apostołów

Wyspy Marshalla – Święto Konstytucji

Wspomnienia i święta w Kościele rzymskokatolickim obchodzą:

św. Amator (biskup Auxerre)

św. Arigius (biskup)

św. Augustyn Schoeffler (męczennik)

św. Józef Rzemieślnik

św. Oriencjusz (biskup z Auch)

św. Peregryn Laziosi

św. Ryszard Pampuri (lekarz z zakonu bonifratrów)

bł. Wiwald (eremita)

św. Zygmunt Król (w polskim Kościele wspominany 2 maja)

== Wydarzenia w Polsce ==

1576 – W katedrze wawelskiej odbyły się ślub i koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki.

1624 – Biskup krakowski Marcin Szyszkowski położył kamień węgielny pod budowę Pustelni Złotego Lasu w Rytwianach.

1751 – Pożar Nowogródka.

1785 – Otwarto trakt środkowogalicyjski.

1808 – W Księstwie Warszawskim i Wolnym Mieście Gdańsku wszedł w życie kodeks napoleoński.

1821 – Mjr Walerian Łukasiński założył w Warszawie tajne Narodowe Towarzystwo Patriotyczne.

1833 – Ukonstytuowała się II Rada Stanu Królestwa Polskiego.

1846 – Oddano do użytku linię kolejową Szczecin-Stargard.

1864 – Powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Zamościem.

1892 – 70 tysięcy robotników rozpoczęło tzw. bunt łódzki.

1895 – Uruchomiono latarnię morską w Krynicy Morskiej.

1919 – Polska została członkiem Światowego Związku Pocztowego (UPU).

1921 – Senat Wolnego Miasta Gdańska przejął obowiązki i kompetencje magistratu gdańskiego, stając się równocześnie organem administracji samorządowej.

1928:

Powstała Śląska Partia Socjalistyczna.

Ukazało się pierwsze wydanie „Cechu” – organu prasowego Związku Mazurów.

1936 – zakończono budowę wodnoszybowca MT-1.

1941 – Na Stadionie Miejskim przy ul. Dolna Wilda w Poznaniu Niemcy utworzyli obóz pracy dla Żydów.

1945:

Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dzieci „Świerszczyk”.

W Krasnosielcu koło Makowa Mazowieckiego przeprowadzono udaną akcję odbicia 42 członków AK i NSZ z więzienia Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

1947 – 7 członków ZMW wracających z manifestacji pierwszomajowej zostało zastrzelonych w lesie na drodze Lubartów-Serniki na Lubelszczyźnie przez oddział WiN Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok”.

1948 – Rozpoczął się pierwszy kolarski Wyścig Pokoju na trasie Warszawa-Praga.

1949 – Przy Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi rozpoczęło działalność pierwsze po wojnie studio dubbingowe.

1950:

Ukazało się pierwsze wydanie „Sztandaru Młodych”.

Utworzono Świętokrzyski Park Narodowy.

1951 – Założono Miejski Ogród Zoologiczny w Płocku.

1953 – W Warszawie oddano do użytku Dom Partii, w którym mieściła się siedziba KC PZPR (obecnie Centrum Bankowo-Finansowe).

1954:

Otwarto Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża w Gdańsku.

Zainaugurował działalność warszawski Teatr Komedia.

1955 – Założono zespoły filmowe: „Iluzjon”, „Kadr” i „Syrena”.

1956:

Premiera filmu sensacyjno-wojennego Cień w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

Rozpoczął pracę Telewizyjny Ośrodek Transmisyjny z stacją nadawczą umieszczoną na Pałacu Kultury i Nauki.

W Tychach ukazało się pierwsze wydanie tygodnika regionalnego „Echo”.

Założono sekcję rugby Lechii Gdańsk.

1958 – Oficjalna prezentacja samochodu dostawczego FSC Żuk (model A 03).

1960:

Oficjalna prezentacja prototypu pierwszego polskiego samochodu sportowego Syrena Sport.

Uruchomiono KWK „1 Maja” w Wodzisławiu Śląskim.

1961 – Założono KGHM Polska Miedź.

1963 – W Kłodzku otwarto Muzeum Ziemi Kłodzkiej.

1971 – Premiera filmu kryminalnego Kocie ślady w reżyserii Pawła Komorowskiego.

1974 – W Rzeszowie odsłonięto Pomnik Czynu Rewolucyjnego.

1976 – Przy Skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni ORP „Błyskawica” przejął obowiązki okrętu-muzeum od ORP „Burza”.

1990 – Utworzono Drawieński i Poleski Park Narodowy.

1993 – Polska uznała jurysdykcję Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

1999 – Dotychczasowy biskup płocki Zygmunt Kamiński został mianowany arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim.

2000 – Rozpoczęto wydawanie białych tablic rejestracyjnych z flagą Polski na eurobandzie.

2001 – W Warszawie odbyła się pierwsza Parada Równości.

2004 – Polska wstąpiła do Unii Europejskiej.

2006 – Wprowadzono nowy wzór tablic rejestracyjnych. Jedyną zmianą jest dodanie eurobandu – symbolu Unii Europejskiej.

2014 – W Żorach uruchomiono Bezpłatną Komunikację Miejską.

== Wydarzenia na świecie ==

305 – Współcesarze rzymscy Dioklecjan i Maksymian zrzekli się władzy. Nowymi imperatorami (z tytułami augustów) zostali dotychczasowi cezarowie – na wschodzie Galeriusz, a na zachodzie Konstancjusz, a cezarami Maksymin Daja i Sewer II.

381 – Otwarto obrady Soboru konstantynopolitańskiego I, zwołanego przez cesarza Teodozjusza I Wielkiego.

408 – Teodozjusz II został cesarzem bizantyńskim.

880 – W Konstantynopolu poświęcono kościół Nea Ekklesia.

1045 – Giovanni dei Graziani został wybrany na papieża i przyjął imię Grzegorz VI.

1063 – Yingzong został cesarzem Chin.

1187 – Wyprawy krzyżowe: porażka krzyżowców w bitwie u źródła Cresson z Ajjubidami.

1308 – Król Niemiec Albrecht I Habsburg został zamordowany przez bratanka Jana Parricidę.

1328 – Angielski parlament ratyfikował w Northampton traktat pokojowy między Anglią a Szkocją.

1351 – Zurych przyłączył się do antyhabsburskiej kampanii miast szwajcarskich.

1356 – Cesarz Karol IV Luksemburski i król Polski Kazimierz III Wielki podpisali układ praski, będący odnowieniem pokoju namysłowskiego z 1348 roku.

1402 – Francuski żeglarz i odkrywca w służbie hiszpańskiej Jean de Béthencourt wypłynął z La Rochelle na podbój Wysp Kanaryjskich.

1460 – Włoski żeglarz António Noli odkrył wyspę Maio w archipelagu Wysp Zielonego Przylądka.

1464 – Król Anglii Edward IV York poślubił Elżbietę Woodville.

1518 – Hiszpański konkwistador Juan de Grijalva wypłynął z Santiago de Cuba na wyprawę na półwysep Jukatan.

1519 – Franciszek z Paoli został kanonizowany przez papieża Leona X.

1532 – Papież Klemens VII ustanowił księstwo w miejsce Republiki Florenckiej, instalując na jego władcę Aleksandra Medyceusza.

1551 – Rozpoczęła się druga faza obrad soboru trydenckiego.

1585 – Odbyła się koronacja papieska Sykstusa V.

1606 – Portugalski żeglarz w służbie hiszpańskiej Pedro Fernández de Quirós odkrył wyspę Espiritu Santo, największą w archipelagu Nowe Hebrydy, tworzącym współcześnie niezależne państwo Vanuatu.

1650 – Przebywający na wygnaniu król Anglii Karol II Stuart i przedstawiciele szkockiego ugrupowania Covenanters podpisali traktat z Bredy.

1653 – Zwycięstwo wojsk kozacko-tatarskich nad mołdawskimi w bitwie pod Popricani.

1657 – Parteniusz IV został ekumenicznym patriarchą Konstantynopola.

1689 – Powstanie jakobitów w Szkocji: klęska powstańców w bitwie pod Cromdale.

1707 – Anglia i Szkocja zawarły akt unii, powołując do życia Królestwo Wielkiej Brytanii.

1711 – W Szatmár (obecnie Satu Mare) podpisano traktat pokojowy kończący antyhabsburskie powstanie Rakoczego na Węgrzech.

1747 – Poświęcono nowo wybudowany, należący do Hohenzollernów rokokowy pałac Sanssouci w Poczdamie.

1748 – Założono miasto Nova Gradiška w Chorwacji.

1753 – Szwedzki uczony Karol Linneusz opublikował dzieło Species Plantarum, zawierające wykład jego systemu klasyfikacyjnego roślin.

1756 – W odpowiedzi na traktat prusko-brytyjski, Francja i Austria zawarły pierwszy traktat wersalski.

1757 – Francja i Austria zawarły tzw. drugi traktat wersalski, będący sojuszem zaczepnym skierowanym przeciwko Prusom i przewidującym ich rozbiór, w którym miały brać udział Rosja, Polska, Szwecja, Austria, Saksonia i Francja.

1771 – Yves Joseph de Kerguelen-Trémarec wypłynął z Francji w pierwszą wyprawę w poszukiwaniu hipotetycznego Lądu Południowego.

1775 – Założono Królewską Fabrykę Porcelany w Kopenhadze.

1776 – Niemiec Adam Weishaupt założył Zakon iluminatów.

1786 – W Wiedniu odbyła się premiera opery Wesele Figara Wolfganga Amadeusa Mozarta.

1793 – Wilhelm Florentin von Salm-Salm został mianowany arcybiskupem metropolitą praskim.

1794 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad hiszpańsko-portugalskimi w bitwie pod Boulou.

1821 – W USA wykonano pierwszy wyrok śmierci poprzez zastrzyk trucizny.

1840:

Wielki książę Hesji i Renu Ludwik II ustanowił Order Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego.

W Wielkiej Brytanii wyemitowano pierwszy znaczek pocztowy Penny Black.

1851 – W Londynie rozpoczęła się Wielka Wystawa Światowa.

1852:

Biskup Philibert de Bruillard założył Zgromadzenie Księży Misjonarzy Saletynów.

Zwodowano francuski okręt liniowy „Napoléon”.

1853 – Uchwalono konstytucję Argentyny.

1858 – Wojna czarnogórsko-turecka: zwycięstwo wojsk czarnogórskich w bitwie pod Grahovacem.

1863 – Wojna secesyjna: Kongres Skonfederowanych Stanów Ameryki przyjął nową flagę narodową.

1865 – Wojna paragwajska: Brazylia, Argentyna i Urugwaj zawarły sojusz w celu obalenia paragwajskiego dyktatora Francisco Solano Lópeza.

1869 – Na ulice Brukseli wyjechał pierwszy tramwaj konny.

1870 – Manolache Costache Epureanu został premierem Rumunii.

1886 – Kulminacja strajku robotników w Chicago w kampanii na rzecz 8-godzinnego dnia pracy.

1888 – W Sofii otwarto ogród zoologiczny.

1890 – Pierwsze obchody Święta Pracy.

1894 – Na ulice Brukseli wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.

1896:

Charles Tupper został premierem Kanady.

Otwarto Teatr Komedii w Budapeszcie.

Zginął w zamachu szach Iranu Naser ad-Din Szah Kadżar.

1898 – Wojna amerykańsko-hiszpańska: zwycięstwo floty amerykańskiej w bitwie w Zatoce Manilskiej.

1900 – 246 górników zginęło w wyniku eksplozji i zaczadzenia w kopalni węgla kamiennego koło Scofield w amerykańskim stanie Utah.

1901 – W Buffalo w stanie Nowy Jork rozpoczęła się Wystawa Panamerykańska. 6 września na jej terenie anarchista Leon Czolgosz postrzelił śmiertelnie prezydenta USA Williama McKinleya.

1904:

Reprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyzn w swym pierwszym oficjalnym meczu zremisowała w Brukseli z Belgią 3:3.

Wojna rosyjsko-japońska: zwycięstwo Japończyków w bitwie nad rzeką Jalu (30 kwietnia-1 maja)

1908 – W Reykjavíku założono klub sportowy Fram.

1909:

Ustanowiono Order Miliona Słoni i Białego Parasola, odznaczenie cywilno-wojskowe królestwa Luang Prabang i królestwa Laosu.

Założono austriacki klub piłkarski SK Sturm Graz.

Założono Walter Reed Army Medical Center w Waszyngtonie.

1912 – Dokonano oblotu brytyjskiego eksperymentalnego samolotu Avro F.

1914 – W Chinach uchwalono nową konstytucję przyznającą dyktatorską władzę prezydentowi Yuan Shikaiowi.

1915 – I wojna światowa: francuski okręt podwodny „Joule” zatonął po wejściu na turecką minę w Dardanelach, w wyniku czego zginęło 31 członków załogi.

1917:

I wojna światowa: niemiecki okręt podwodny SM U-81 został zatopiony u południowego wybrzeża Irlandii przez brytyjską jednostkę tej samej klasy HMS E54, w wyniku czego zginęło 24 członków załogi.

Założono japońskie przedsiębiorstwo produkujące sprzęt sportowy Mikasa Sports.

1918:

Wojna domowa w Finlandii: zwycięstwem Białych i wojsk niemieckich nad komunistami zakończyła się bitwa o Lahti (19 kwietnia-1 maja).

W Tokio otwarto Park Inokashira.

1921 – W Jafie w Brytyjskim Mandacie Palestyny wybuchły zamieszki, w wyniku których do 7 maja zginęło 47 Żydów i 48 Arabów, a rannych zostało 163 Żydów i 73 Arabów.

1922 – Aerofłot uruchomił pierwsze swoje połączenie międzynarodowe na trasie Moskwa-Królewiec.

1923 – Otwarto wielofunkcyjny stadion Los Angeles Memorial Coliseum.

1924:

Na kanadyjskiej Wyspie Księcia Edwarda zniesiono ruch lewostronny.

Przedsiębiorstwa Benz & Cie. i Daimler Motoren Gesellschaft podpisały pierwszą umowę o współpracy. Dwa lata później w wyniku połączenia utworzyły Daimler-Benz AG.

1925:

Cypr oficjalnie otrzymał status kolonii brytyjskiej.

Powstała Ogólnochińska Federacja Związków Zawodowych.

W ekwadorskim mieście Guayaquil założono klub piłkarski Barcelona SC.

1929 – W trzęsieniu ziemi o sile 7,4 stopnia w skali Richtera na granicy irańsko-turkmeńskiej zginęło około 3800 osób.

1930 – Oficjalnie zaakceptowano i ogłoszono zaproponowaną przez 11-letnią Brytyjkę Venetię Burney nazwę Pluton dla nowo odkrytej planety (obecnie planety karłowatej).

1931 – Prezydent USA Herbert Hoover dokonał otwarcia Empire State Building w Nowym Jorku.

1934:

Rządzący austrofaszyści kanclerza Engelberta Dollfußa uchwalili autorytarną konstytucję.

We włoskiej stoczni położono stępkę pod budowę transatlantyku MS „Batory”.

W Holandii powstała faszystowska ochotnicza organizacja młodzieżowa Nationale Jeugdstorm.

1940:

Uruchomiono komunikację tramwajową w rosyjskim Kemerowie.

Z powodu trwającej wojny odwołano XII Letnie Igrzyska Olimpijskie mające się odbyć w Helsinkach.

1941 – Premiera filmu Obywatel Kane w reżyserii Orsona Wellesa.

1942 – Wojna na Pacyfiku: Japończycy zajęli Mandalay w Birmie.

1945:

Magda Goebbels wraz z doktorem SS Ludwigiem Stumpfeggerem otruła sześcioro swych dzieci, a następnie udała się wraz z mężem Josephem Goebbelsem do ogrodów kancelarii, gdzie Goebbels zastrzelił żonę, a następnie siebie lub też obydwoje zażyli truciznę i zostali zastrzeleni z broni maszynowej przez żołnierza SS.

Operacja berlińska: zakończyła się bitwa pod Halbe.

Wybuchło powstanie majowe ludu czeskiego.

1948 – W Kobryniu na Białorusi otwarto Muzeum Historii Wojskowej Suworowa.

1949 – Holenderski astronom Gerard Kuiper odkrył Nereidę, jeden z księżyców Neptuna.

1950:

Południowoafrykańska policja ostrzelała tłum czarnoskórych demonstrantów w Johannesburgu, zabijając 19 i raniąc 38 osób.

Rozpoczęła działalność Agenda Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA).

1953 – Rozpoczęła nadawanie Telewizja Czechosłowacka.

1954 – W Manili rozpoczęły się II Igrzyska Azjatyckie.

1955:

Uruchomiono komunikację trolejbusową w Stalinabadzie (obecnie Duszanbe).

W Pradze odsłonięto pomnik Stalina.

1956:

Rozpoczęto budowę pierwszej na świecie prywatnej elektrowni jądrowej Dresden w amerykańskim stanie Illinois.

W Japonii poinformowano o pierwszych przypadkach tzw. choroby z Minamaty, wywoływanej przez zawierające metylortęć ścieki, wypuszczane przez należącą do koncernu Chisso Corporation miejscową fabrykę tworzyw sztucznych.

Zainaugurował działalność Uniwersytet w Daegu w Korei Południowej.

1957:

34 spośród 35 osób na pokładzie zginęło w katastrofie samolotu Vickers Viscount w hrabstwie Hampshire w południowej Anglii.

Rozpoczęła nadawanie Telewizja Węgierska.

1959:

Philibert Tsiranana został pierwszym prezydentem Madagaskaru.

W Greenbelt w stanie Maryland otwarto należące do NASA Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda.