1. List Klemensa do Koryntian
List Klemensa do Koryntian (gr. Κλήμεντος προς Κορινθίους Α, łac. Epistula ad Corinthios) to pismo napisane przez biskupa Rzymu, św. Klemensa, skierowane do lokalnej wspólnoty chrześcijańskiej w Koryncie. Jest to jedyne zachowane dzieło tego autora i obok Didache, najstarszy tekst wczesnochrześcijański, który nie znajduje się w kanonie Nowego Testamentu.
List został stworzony w ostatnich latach panowania cesarza Domicjana, prawdopodobnie około roku 96. Powodem jego napisania były wewnętrzne konflikty w gminie korynckiej, które wybuchły po usunięciu prezbiterów przez zbuntowanych młodych wiernych. Klemens wzywa tamtejszych chrześcijan do jedności, pokory i pokuty. Jego argumentacja sugeruje wczesne pojawienie się koncepcji sukcesji apostolskiej. Choć Klemens nie używa tego terminu, wskazuje, że apostołowie „przychodzą” od Chrystusa i powołują „wypróbowanych duchem” ludzi na biskupów i diakonów, co podkreśla znaczenie sukcesji w kościelnym urzędzie. Międzynarodowa Komisja Teologiczna w dokumencie Apostolskość Kościoła i sukcesja apostolska (1973) również dostrzega potwierdzenie tej koncepcji w liście Klemensa.
W rozdziałach V-VI zawarta jest najstarsza relacja o prześladowaniach chrześcijan w czasach Nerona oraz o męczeństwie Apostołów Piotra i Pawła. Klemens wspomina także o podróży św. Pawła do Hiszpanii, o której nie ma wzmianki w Dziejach Apostolskich. Na końcu listu znajduje się modlitwa, która jest jednym z najstarszych znanych liturgicznych tekstów chrześcijańskich, obok fragmentów z Didache.
Autor listu wykazuje znajomość Starego Testamentu oraz kultury greckiej, a jego opisy harmonii wszechświata zawierają wpływy filozofii stoickiej. Posługuje się Listem do Hebrajczyków oraz listami św. Pawła. Nie zna jeszcze ostatecznej formy Ewangelii, operując zbiorem logiów (wypowiedzi Jezusa). Terminologia religijna, którą stosuje, ma inne znaczenie niż obecnie: μάρτυς (martyr) oznacza „świadka”, a nie męczennika, λειτουργια (liturgia) odnosi się do posługi, natomiast πρεσβύτερος (prezbiter) jest synonimem „biskupa”.
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa, List Klemensa bywał czasami włączany do kanonu Nowego Testamentu i często był czytany podczas nabożeństw, co potwierdzają świadectwa, m.in. Dionizego z Koryntu i Euzebiusza z Cezarei.
Fakt, że biskup Rzymu napisał list do innej wspólnoty, był podnoszony przez niektórych katolickich badaczy jako argument na rzecz istnienia prymatu Biskupa Rzymu już w czasach, gdy list powstawał. Ten punkt widzenia spotkał się z krytyką ze strony protestantów i nie jest już wspierany w nowszych katolickich publikacjach. Od XVIII wieku treść i znaczenie listu były przedmiotem kontrowersji zarówno w kręgach protestanckich, jak i katolicko-protestanckich, dotyczących nie tylko prymatu Biskupa Rzymu, ale także początków prawa kościelnego, związku między charyzmatem a urzędami, powstawania hierarchii kościelnej oraz zasady sukcesji apostolskiej.
Fragmenty Listu Klemensa do Koryntian są cytowane w Katechizmie Kościoła Katolickiego w artykułach dotyczących pokuty (n. 1432), sakramentu święceń (n. 1577) oraz posłuszeństwa wobec władzy świeckiej (n. 1900). Współcześnie w Kościele katolickim fragmenty listu są czytane jako drugie czytanie podczas godzin czytań w Środę Popielcową.
Zobacz też
- List do Koryntian
- List Klemensa do Koryntian
- Listy Klemensa
Przypisy
Bibliografia
Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich. Anna Świderkówna (tłum.), Marek Starowieyski (opr.). Kraków: Wydawnictwo „M”, 2010. ISBN 978-83-7595-245-2. Brak numerów stron w książce.
Piotr i Rzym. Obraz Piotra w pierwszych dwu wiekach. Joachim Gnilka, Wiesław Szymona OP (tłum.). Kraków: Wydawnictwo „M”, 2002. ISBN 83-7221-465-4.
Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1998. ISBN 83-7015-360-7. Brak numerów stron w książce.
Κλήμεντος προς Κορινθίους Α (gr.)
Pierwszy list Klemensa do Koryntian