1 grosz polski (1822–1825)

1 grosz polski (1822–1825) – moneta groszowa Królestwa Kongresowego z okresu autonomicznego, wybita na podstawie zgody cara Aleksandra I z dnia 20 października 1818 roku, która obejmowała m.in. emisję monet miedzianych o nominałach 1 i 3 grosze z dodatkowym napisem na rewersie „Z MIEDZI KRAIOWEY”. Monetę produkowano w latach 1822–1825, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej. Została wycofana z obiegu w lutym 1851 roku.

Awers

Na awersie widnieje średni herb Królestwa Kongresowego, przedstawiający orła rosyjsko-polskiego – dwugłowego orła z trzema koronami: jedną dużą pośrodku i dwiema mniejszymi na głowach. W prawej łapie trzyma miecz i berło, a w lewej jabłko królewskie. Na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, znajduje się tarcza herbowa z polskim orłem. Na dole, po obu stronach ogona orła, umieszczono znak intendenta mennicy w Warszawie – I.B. (Jakuba Benika). Awers jest identyczny z awersem monety 1 grosz polski (1816–1835).

Rewers

Na rewersie umieszczono nominał „1″, poniżej napis „GROSZ”, następnie „POLSKI”, a pod nim rok bicia: 1822, 1823, 1824, 1825, a na końcu w półkolu napis:

Opis

Moneta została wybita w mennicy w Warszawie, z miedzi, na krążku o średnicy 20 mm i masie 2,8 grama, z gładkim rantem. Zgodnie z raportami mennicy, w latach 1822–1826 w obiegu znalazło się 16 383 153 sztuki jednogroszówek dwóch typów. Mennica w swoich sprawozdaniach podawała jedynie liczbę monet danego nominału wprowadzanych do obiegu, bez wskazywania ich typu. W 1822 roku produkowano zarówno monety starego, jak i nowego wzoru, jednak z uwagi na rzadkość rocznika 1822 starego wzoru, można przyjąć, że nie miały one znaczącego wpływu na całkowitą liczbę jednogroszówek wprowadzonych do obiegu w latach 1822–1826. W przypadku monet starego wzoru z rokiem 1821, biorąc pod uwagę praktyki mennicy z tego okresu, istnieje duże prawdopodobieństwo, że mogły one być wprowadzane do obiegu również w roku 1822.

Stopień rzadkości poszczególnych roczników monety przedstawiono w tabeli:

Od roku 1828 ponownie produkowano monetę 1 grosz polski (1816–1835).

Moneta w wersji obiegowej była bita w latach panowania Aleksandra I, dlatego w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara. Natomiast nowe bicie nieobiegowego rocznika 1826 uznawane jest za monety cara Mikołaja I.

Nowe bicie

Dla każdego rocznika istnieją monety nowego bicia z 1857 roku z mennicy w Warszawie.

Oprócz tego, istnieją monety nowego bicia z 1869 roku z mennicy w Petersburgu dla obiegowego rocznika 1824 oraz dla rocznika 1826, dla którego nie było monet obiegowych.