1 Dywizjon Samochodowy
1 Dywizjon Samochodowy (1 dsam) to jednostka wojsk samochodowych Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Historia dywizjonu
1 dywizjon samochodowy został utworzony 30 listopada 1918 roku. Początkowo nosił nazwę „Autonaczelnictwo DOGen. nr 1”, a jego założycielem i organizatorem był płk Aleksander Mroziński.
W strukturze dywizjonu znajdowała się między innymi Kolumna Szkolna Samochodów Pancernych. Jesienią 1925 roku kolumna ta została wyłączona z jednostek wojskowych i podporządkowana dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, przyjmując nazwę 2 Szwadron Samochodów Pancernych.
W środę, 16 września 1925 roku o godzinie 10:20 na ulicy Freta w Warszawie, szer. Franciszek Bylica, członek kolumny szkolnej dywizjonu, prowadząc samochód wojskowy nr rejestracyjny 4763, spowodował wypadek, w którym ranna została siedmioletnia piesza, Anna Urbańska. Poszkodowana, znajdując się w „niezłym stanie”, została przetransportowana do Szpitala im. Karola i Marii dla Dzieci w Warszawie. Dochodzenie w sprawie prowadził II Komisariat Policji Państwowej.
W niedzielę, 4 kwietnia 1926 roku, około godziny 1:00 w garażach dywizjonu przy ulicy Smolnej 2 wybuchł pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległy dwa motocykle oraz 29 samochodów osobowych, w tym pojazd dowódcy KOP, gen. dyw. Henryka Minkiewicza. Z ustaleń Żandarmerii wynikało, że przyczyną pożaru było niedbalstwo Antoniego Merskiego, żołnierza pełniącego funkcję garażowego telefonisty, który czyścił mundur benzyną. Sprawca pożaru został zatrzymany, a w trakcie akcji ratunkowej obrażeń doznał starszy sierżant Bek oraz jeden ze strażaków.
Od 11 marca 1996 roku tradycje 1 Dywizjonu Samochodowego kontynuuje 10 Warszawski Pułk Samochodowy im. mjr. Stefana Starzyńskiego.
Żołnierze 1 Dywizjonu Samochodowego
Dowódcy dywizjonu:
- kpt. inż. Mieczysław Seweryn Nowicki (do 17 V 1919 → szef Sekcji Automobilowej M.S.Wojsk.)
- płk Aleksander Mroziński
- mjr Jan Sobol Narcyz
- mjr Józef Grabowski
- ppłk Wacław Sobański (do IV 1923 → kierownik Centralnej Komisji Odbiorczej przy Centralnych Składach Samochodowych)
- ppłk Erazm Dembowski (V 1923 – 12 III 1929)
- ppłk sam. Felicjan Madeyski (III 1930 – X 1931)
- mjr sam. Wacław Hryniewski (X 1931 – III 1934)
Zastępcy dowódcy dywizjonu:
- kpt. sam. Piotr Rudzki (p.o. 1923)
- mjr SG Zygmunt Borawski (od 15 V 1924)
- mjr sam. Piotr Rudzki (p.o. 1928 – 1 V 1931 → komendant Kadry 2 Dywizjonu Samochodowego)
Odznaka pamiątkowa
18 marca 1929 roku Minister Spraw Wojskowych, Marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej 1 dsam.
Odznaka o wymiarach 39×39 mm ma postać równoramiennego krzyża pokrytego czarną emalią z żółtymi obrzeżami. Na ramionach krzyża umieszczono rok „1918”. W centrum znajduje się medalion z wizerunkiem uskrzydlonego samochodu, otoczonego napisem „1 DYWIZJON SAMOCHODOWY”. Między ramionami krzyża umieszczono srebrne promienie. Odznaka jest oficerska, trzyczęściowa, wykonana w srebrze i złocona. Jej wykonawcą był Stanisław Reising z Warszawy.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Historia wojsk samochodowych. 1-szy Dywizjon Samochodowy w Warszawie. „Automobilista Wojskowy”. 2, 1926-03-15. Wojskowy Klub Samochodowy i Motocyklowy.
- Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193–1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007, seria: Katalog zbioru falerystycznego. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918–1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks” ; Londyn: Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1. Brak numerów stron w książce.
- Janusz J. Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993, ISBN 83-86028-00-9, OCLC 834071453. Brak numerów stron w książce.