1 Dywizjon Czołgów Sił Zbrojnych Południa Rosji

(ros. 1-й танковый дивизион ВСЮР) – to oddział pancerny, który działał w ramach wojsk białych podczas wojny domowej w Rosji.

Historia

Dywizjon został utworzony 27 kwietnia 1919 roku w Jekaterynodarze. Składał się z czterech oddziałów czołgów brytyjskiej produkcji, w tym modeli Mark V oraz Mark A „Whippet” (1 i 3 Oddziały posiadały czołgi Mk V, natomiast 2 i 4 – Mk A). 13 kwietnia tego samego roku czołgi zostały przetransportowane do Batumi, skąd następnie przewieziono je na Kubań. Na początku maja 1919 roku czołgiści zostali wysłani na front, gdzie poszczególne oddziały Dywizjonu zostały przydzielone do różnych dywizji pod dowództwem gen. Antona I. Denikina. 1 Oddział Czołgów brał udział w bitwie o Donbas, walcząc w rejonie stacji kolejowej Chanżonkowo-Jasynuwata-Popasna, a na początku czerwca został skierowany na front carycyński. W dniach 29-30 czerwca sześć czołgów (pięć z załogami rosyjskimi i jeden z brytyjską) z 1 Dywizjonu uczestniczyło w zwycięskim szturmie Carycyna. Czołgi przełamały bolszewickie linie obronne, co umożliwiło kawalerii białych dalszy atak. W lipcu na południe Rosji dostarczono dodatkowe 74 czołgi (57 Mk V i 17 Mk A). Część z nich zastąpiła zużyte maszyny Dywizjonu. Ze względu na niską wartość załóg rosyjskich, te dodatkowe czołgi nie zostały w pełni wykorzystane. Jesienią 1919 roku Dywizjon osłaniał odwrót wojsk białych na południe, biorąc udział w walkach m.in. w rejonie Charkowa, Taganrogu i Jekaterynodaru. Ostatnie dwa czołgi Mk V zabezpieczały ewakuację Brytyjskiej Misji Wojskowej z Noworosyjska na Krym.