1 Dywizja Strzelecka „Tudor Vladimirescu”
1 Dywizja Strzelecka „Tudor Vladimirescu” to rumuński ochotniczy związek taktyczny, który walczył u boku Armii Czerwonej na froncie wschodnim.
Formowanie dywizji rozpoczęło się w jesieni 1943 roku w obozie Sieleckij, z udziałem rumuńskich żołnierzy przetrzymywanych w sowieckich obozach jenieckich oraz rumuńskich komunistów. Dowództwo nad formacją objął płk Nicolae Cambrea, były szef sztabu rumuńskiej 5 Dywizji Piechoty, który został wzięty do niewoli 22 listopada 1942 roku. Dywizja składała się z trzech pułków strzeleckich Panduri, pułku artylerii oraz różnych służb. Uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie były radzieckie, jednak insygnia na mundurach nosiły rumuńskie symbole. Nazwa Dywizji została nadana na cześć Tudora Vladimirescu, rumuńskiego bohatera narodowego, który służył w armii rosyjskiej podczas konfliktu z Turkami w latach 1806–1812. Poważnym wyzwaniem był niemal całkowity brak oficerów, co skłoniło w lutym 1944 roku część podoficerów do udziału w szybkim kursie oficerskim. Jako oficerowie polityczni służyli Rumuni-komuniści, którzy przed wojną przebywali w ZSRR. W związku z postępem Armii Czerwonej w kierunku Rumunii, przyspieszono szkolenie Rumunów. 30 marca złożyli oni przysięgę wojskową, a następnego dnia zostali przetransportowani koleją na front.
Dywizja została przydzielona do 2 Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marszałka Rodiona Malinowskiego. 23 lipca pierwsze pododdziały dotarły do Wapniarki. Początkowo Rumuni znajdowali się w rezerwie, a oficerowie polityczni prowadzili działalność propagandową na zajętych terenach Rumunii. Po rozpoczęciu ofensywy Armii Czerwonej na Jassy-Kiszyniów 21 sierpnia, Dywizja otrzymała rozkaz ataku na Jassy. Zastrzeżenie dotyczące zawarcia przez Rumunię zawieszenia broni zapobiegło bratobójczej walce. 31 sierpnia pierwsze pododdziały z Dywizji wkroczyły do Bukaresztu, ale wkrótce zostały wysłane na front w Transylwanii. Rumuni walczyli w rejonie miejscowości takich jak Sfântu Gheorghe, Oradea, Debreczyn, w górach Mátra i Javorina oraz nad rzeką Hron, w składzie sowieckiej 27 Armii. Za swoją odwagę, szczególnie w trakcie walk o Debreczyn, gdzie Dywizja poniosła znaczne straty, otrzymała od dowództwa sowieckiego honorowy przydomek „Debreczyńskiej”. W marcu 1945 roku Dywizja została odesłana do Rumunii, gdzie nowy komunistyczny rząd potrzebował jednostek wojskowych do ochrony. Wielu żołnierzy Dywizji powróciło na front jako członkowie służby Edukacja-Kultura-Propaganda, w praktyce pełniąc rolę oficerów politycznych.
22 sierpnia 1945 roku 1 Dywizja Strzelecka „Tudor Vladimirescu”, razem z inną ochotniczą Dywizją „Horia, Cloșca și Crișan”, została włączona do nowej armii rumuńskiej.
Bibliografia
Mark Axworthy, Horia Serbanescu: The Romanian Army of World War 2. 1991. Brak numerów stron w książce.
Linki zewnętrzne
Działania zbrojne 1 Dywizji Strzeleckiej „Tudor Vladimirescu” (ros.)