1 Dywizja Piechoty (1. ITDiv.) – to duża jednostka piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.
Historia dywizji
W 1867 roku I Dywizja, znana jako niem. I. Truppen-Division, z siedzibą w Wiedniu, została przydzielona do Generalnej Komendy w Wiedniu, odpowiedzialnej za terytoria Dolnej i Górnej Austrii, Salzburga, Moraw oraz Śląska. Struktura dywizji obejmowała:
1. Brygada (42. Pułk Piechoty w Wiedniu, 73. Pułk Piechoty w Wiedniu, 25. Batalion Strzelców Polowych w Langenlois oraz Pułk Inżynieryjny Nr 2 w Krems),
2. Brygada (67. Pułk Piechoty w Wiedniu oraz 68. Pułk Piechoty w Wiedniu),
3. Brygada (2. Pułk Dragonów w Wiedniu, 9. Pułk Huzarów w Wiedniu, 3. Batalion Tyrolskiego Pułku Strzelców w Laxenburgu oraz 27. Batalion Strzelców Polowych w Mauer).
Od 1878 roku dywizja była odpowiedzialna za okupację Bośni i Hercegowiny. Początkowo podlegała FZM Wilhelmowi Wirtemberskiemu, który pełnił funkcję generała komenderującego oraz szefa lokalnego rządu w tym regionie, z siedzibą w Sarajewie.
Organizacja pokojowa dywizji w latach 1889–1897
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
1 Brygada Piechoty w Pljevlji,
2 Brygada Piechoty w Sarajewie,
7 Brygada Górska w Sarajewie,
8 Brygada Górska w Fočy.
W 1897 roku do dywizji dołączono 39 Brygadę Piechoty w Tuzli (ówczesnej Dolnje Tuzli), która wcześniej była bezpośrednio podporządkowana komendantowi 15 Korpusu.
W 1901 roku zmieniono skład dywizji, dołączając 40 Brygadę Piechoty w Banja Luce, która również dotychczas była podporządkowana komendantowi 15 Korpusu, natomiast 1 Brygada Piechoty w Pljevlji została wyłączona i przekazana do dyspozycji komendanta 15 Korpusu.
Organizacja pokojowa dywizji w latach 1901–1904
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
2 Brygada Piechoty w Sarajewie,
39 Brygada Piechoty w Tuzli,
40 Brygada Piechoty w Banja Luce,
7 Brygada Górska w Sarajewie,
8 Brygada Górska w Fočy.
W 1904 roku przeprowadzono kolejną reorganizację, w wyniku której:
2 Brygada Piechoty w Sarajewie została przekształcona w 10 Brygadę Górską,
39 Brygada Piechoty w Tuzli przekształciła się w 11 Brygadę Górską,
40 Brygada Piechoty w Banja Luce stała się 12 Brygadą Górską.
1 Brygada Piechoty w Pljevlji, pozostająca pod dyspozycją komendanta 15 Korpusu, została przekształcona w 9 Brygadę Górską i włączona do dywizji.
Organizacja pokojowa dywizji w latach 1904–1908
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
7 Brygada Górska w Sarajewie,
8 Brygada Górska w Fočy,
9 Brygada Górska w Pljevlji,
10 Brygada Górska w Sarajewie,
11 Brygada Górska w Tuzli,
12 Brygada Górska w Banja Luce.
W 1908 roku 11 i 12 Brygady Górskie zostały przeniesione pod komendę nowo utworzonej 48 Dywizji Piechoty w Banja Luce.
Organizacja pokojowa dywizji w 1909 roku
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
7 Brygada Górska w Višegradzie,
8 Brygada Górska w Fočy,
9 Brygada Górska w Sarajewie,
10 Brygada Górska w Sarajewie,
1 szwadron Pułku Ułanów Nr 12.
W tym samym roku 8 i 10 Brygady Górskie zostały podporządkowane komendantowi 48 Dywizji Piechoty.
Organizacja pokojowa dywizji w latach 1909–1913
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
7 Brygada Górska w Višegradzie,
9 Brygada Górska w Sarajewie,
1. dywizjon armat górskich w Višegradzie oraz dywizjon haubic górskich w Sarajewie, które należały do Pułku Artylerii Górskiej Nr 4.
1 marca 1913 roku Pułk Artylerii Górskiej Nr 4 został rozwiązany. W tym samym roku 8 Brygada Górska w Fočy ponownie została przydzielona komendantowi dywizji, po wcześniejszym włączeniu do 48 Dywizji Piechoty.
Organizacja pokojowa dywizji w 1914 roku
Komenda 1 Dywizji Piechoty w Sarajewie,
7 Brygada Górska w Višegradzie,
8 Brygada Górska w Fočy,
9 Brygada Górska w Sarajewie.
Komendanci dywizji
FML Joseph Philippović von Philippsberg (1867)
GM Wolfgang Gottfried Leopold von Auersperg (1871 – 1876 → komendant 3 Dywizji Piechoty)
GM Karl von Bienerth (1876 – 1878 → komendant 2 Dywizji Piechoty)
FML Josef Aloys Vécsey de Vécse et Böröllyö-Iságfa (1878 – 1879 → komendant 3 Dywizji Piechoty)
FML Gustav von König (1879 – 1881 → komendant 29 Dywizji Piechoty)
FML Joseph von Némethy (1881 – 1 IX 1882 → stan spoczynku)
GM Theodor Braumüller von Tannbruck (1882 – 1883 → komendant 32 Dywizji Piechoty)
GM / FML Anton Mayer von Monte arabico (1883 – 1 VIII 1886 → stan spoczynku)
GM Anton Galgótzy (1886 – 1887 → zastępca szefa Sztabu Generalnego)
GM / FML Hermann Bordolo von Boreo (1887 – 1889 → komendant 30 Dywizji Piechoty)
GM / FML Franz von Jaeger (1889 – 1891 → komendant 25 Dywizji Piechoty)
FML Leopold von Gustas (1891 – 1 V 1897 → urlopowany)
FML Ferdinand von Schkrobanek (1897 – 1899 → urlopowany)
FML Rudolf Laban von Váralja (1899 – 1900 → urlopowany)
FML Hugo Conte Corti alle catene (1900 – 1903 → komendant 9 Dywizji Piechoty)
FML Liborius von Frank (1903 – 1908 → komendant 7 Korpus)
FML Michael von Appel (1908 – 1911 → komendant 15 Korpusu)
FML Karl von Kogutowicz (1911 – 1 IX 1913 → stan spoczynku)
FML Ignaz Trollmann von Lovcenberg (1913 – VIII 1914 → komendant 18 Dywizji Piechoty)
FML Stephan Bogat von Kostanjevac (VIII 1914 – X 1915)
FML Ignaz Schmidt Edler von Fussina (X 1915 – IV 1917)
FML Joseph Metzger (V 1917 – XI 1918)
Przypisy
Bibliografia
Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes für 1867. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, kwiecień 1867.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1897. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1896.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1898. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1897.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1901.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1904. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1903.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1905. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1904.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1906. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1905.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1910. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1909.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1911.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
Divisional Commanders 1914-1918. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2019-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-02)].