1 Dywizja Lekka (niem. 1. leichte Division) to niemiecka lekka dywizja pancerna, która powstała na początku II wojny światowej.
Historia
Dywizja została utworzona na podstawie rozkazu z dnia 10 listopada 1938 roku w Wuppertalu, jako efekt przeformowania 1 Brygady Lekkiej.
W związku z planowanym atakiem na Polskę, dywizja została zmobilizowana 1 sierpnia 1939 roku. Wkrótce potem weszła w skład 10 Armii jako jej odwód. W trakcie kampanii wrześniowej uczestniczyła w działaniach bojowych w ramach tej armii.
Od wczesnych godzin 1 września 1939 roku 1 Dywizja Lekka prowadziła atak na pozycje obronne polskiej 28 Dywizji Piechoty w rejonie Łagiewnik, Raczyna i Masłowic. 3 września oddziały dywizji przełamały polskie linie obronne nad Wartą i dotarły pod Konopnicę. 5 września dywizja została skierowana w okolice Przedborza, aby przyspieszyć działania w tym rejonie. 6 września rano przekroczyła Pilicę w Przedborzu, a działając z rejonu Czermna, dotarła do pozycji obronnych 36 Dywizji Piechoty w Rudzie Malenieckiej, gdzie miała miejsce walka o przeprawę przez rzekę Czarna. 7 września dywizja kontynuowała natarcie na pozycje obronne 36 Dywizji Piechoty na linii Kazanów-Sierosławice-Modliszewice.
Po zepchnięciu polskich oddziałów w kierunku Szydłowca, 8 września 1 Dywizja Lekka ruszyła przez Końskie na Radom, a następnie w kierunku Kozienic. W okolicy Jedlni napotkała opór Wileńskiej Brygady Kawalerii, która była w odwrocie. 4 pułk Ułanów Zaniemeńskich oraz 13 pułk Ułanów Wileńskich stawiały opór, wycofując się w stronę przeprawy na Wiśle. Po walkach w rejonie Kozienice-Ryczywół oraz zepchnięciu polskiego zgrupowania na Magnuszew i Ryczywół, dywizja 9 września zdobyła przeprawę w Maciejowicach.
21 września wspólnie z 29 Dywizją Zmotoryzowaną i elementami 2 Dywizji Lekkiej prowadziła walki z polskim zgrupowaniem broniącym magazynów amunicji w Palmirach, w skład którego wchodziły 68 i 69 pułki piechoty z 17 Dywizji Piechoty oraz I batalion 14 pułku piechoty.
W okresie 1–25 września 1939 r. 1 Dywizja Lekka odnotowała jedne z największych strat w czołgach (obok 4 Dywizji Pancernej) spośród niemieckich dywizji, tracąc łącznie 77 czołgów PzKpfw 35(t), 8 PzKpfw II oraz 9 PzKpfw IV. Większość tych strat była efektem awaryjności czeskich czołgów PzKpfw 35(t), a ostateczne straty bezpowrotne po naprawach ograniczyły się do 7 pojazdów.
Po zakończeniu działań w Polsce, dywizja została przekształcona w 6 Dywizję Pancerną na mocy rozkazu z 18 października 1939.
Dowódcy dywizji
gen. mjr Friedrich Wilhelm von Loeper (1938 – 1939)
gen. mjr Werner Kempf (październik 1939)
Skład
11 pułk pancerny (Panzer-Regiment 11)
65 batalion pancerny (Panzer-Abteilung 65)
4 pułk strzelców kawalerii (Kavallerie-Schützen-Regiment 4)
6 batalion motocyklowy (Kradschützen-Abteilung 6)
76 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 76)
6 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung 6)
41 batalion przeciwpancerny (Panzer-Abwehr-Abteilung 41)
82 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 82)
57 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 57)
W 1939 roku 1 Dywizja Lekka była jedyną niemiecką dywizją, która została wyposażona w czeskie czołgi LT vz. 35, początkowo oznaczone jako L.T.M.35, a od 1940 roku jako PzKpfw 35(t). 1 września 1939 r. dywizja dysponowała następującym sprzętem pancernym:
11 pułk pancerny: 75 PzKpfw 35(t), 45 PzKpfw II, 27 PzKpfw IV, 6 czołgów dowodzenia na bazie PzKpfw 35(t)
65 batalion pancerny: 37 PzKpfw 35(t), 20 PzKpfw II, 14 PzKpfw IV, 2 czołgi dowodzenia na bazie PzKpfw 35(t)
Przypisy
Bibliografia
Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4.
Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6.
Wojciech Zalewski: Piotrków 1939. Warszawa: Bellona, 2000. ISBN 83-11-09164-1.
Jan Wróblewski: Armia Prusy. Warszawa: Wyd. MON, 1986. ISBN 83-11-07212-4.
Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6.
Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Ordre de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.