1 Czechosłowacka Brygada Pancerna

1 Czechosłowacka Brygada Pancerna (cz. Československá samostatná obrněná brigáda, ang. 1st Czechoslovak Armoured Brigade) to jednostka wojskowa z Czechosłowacji, która walczyła u boku zachodnich aliantów w trakcie II wojny światowej.

Brygada została sformowana 1 września 1943 roku w Wielkiej Brytanii, bazując na istniejącej wcześniej 1 Brygadzie Piechoty. Jej dowództwo objął gen. Alois Liška, a jego zastępcą został płk Karel Klapálek. Do lata 1944 roku brygada przechodziła intensywne szkolenie bojowe, a następnie została wyznaczona do lądowania w francuskiej Normandii. W tym okresie liczyła około 4 tysięcy żołnierzy. Po dotarciu do rejonu Falaise, jednostka przeszła do odwodu kanadyjskiej 1 Armii.

Na początku października brygada została skierowana pod Dunkierkę, gdzie stacjonował niemiecki garnizon (226 pułk piechoty z 79 DP oraz marynarze Kriegsmarine) pod dowództwem kontradmirała Friedricha Frisiusa. W dniach 8-9 października brygada przejęła odpowiedzialność za oblężenie od brytyjskiej 51 DP. Dnia 28 października podjęła nieudaną próbę ataku na niemieckie pozycje. Od listopada 1944 roku przechodziła pod dowództwo brytyjskiej 21 Grupy Armii. Do końca wojny prowadziła oblężenie Dunkierki we współpracy z wojskami brytyjskimi i kanadyjskimi, co obejmowało wysyłanie patroli oraz intensywne rekonesanse, a także ostrzał artyleryjski miasta i portu. W tym czasie do brygady przydzielono francuskie oddziały z FFI; od 15 października 1944 roku był to 110 pułk piechoty, a od 24 stycznia 1945 roku – 51 pułk piechoty.

Wiosną 1945 roku liczba żołnierzy w brygadzie wzrosła do około 5,9 tysiąca, włączając w to Czechów z Francji oraz byłych żołnierzy Wehrmachtu. 9 maja przed brygadą skapitulowało około 15,5 tysiąca Niemców z Dunkierki; zdobyto także znaczne ilości sprzętu i uzbrojenia, w tym 3 miniaturowe okręty podwodne. Następnie jednostka została przetransportowana do Czechosłowacji, gdzie brała udział w paradach zwycięstwa w Pradze i Pilźnie.

Brygada była wyposażona w amerykańskie czołgi lekkie Stuart M5A1 oraz angielskie czołgi średnie Mk VIII Cromwell. Dysponowała również kilkoma czołgami M4 Sherman Firefly i Mk VIII Challenger.