1 Samodzielna Brygada Zaporowa – to związek taktyczny ludowego Wojska Polskiego.
Została utworzona w drugiej połowie 1944 roku na Ukrainie, w okresie od 27 lipca do 23 sierpnia 1944, na wzór sowieckich oddziałów specjalnych, znanych jako „zagraditielne otriady”.
Zadania brygady
Brygada realizowała dość nietypowe zadania. Odpowiadała za utrzymanie porządku i bezpieczeństwa w strefie wsparcia jednostek walczących. W szczególności zajmowała się zwalczaniem wszelkich form dywersji, maruderstwa oraz dezercji.
Oprócz tych zadań, pododdziały zaporowe pełniły również funkcje garnizonowe, chroniąc kluczowe obiekty wojskowe oraz państwowe.
Skład
W skład brygady wchodziły:
- dowództwo i sztab
- 3 samodzielne bataliony zaporowe
- grupa manewrowa
Działania
Po utworzeniu brygada została skierowana do Chełma Lubelskiego. Pod koniec września 1944 roku, brygada została przetransportowana do Majdanka, gdzie zabezpieczała obiekty Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego oraz siedzibę Sztabu Głównego WP.
Podczas stacjonowania w Lubelszczyźnie, brygada brała udział w walkach przeciwko zbrojnemu podziemiu niepodległościowemu.
W marcu 1945 roku pododdziały brygady stacjonowały w Warszawie i pełniły służbę garnizonową. Działały także w powiecie garwolińskim, uczestnicząc w likwidacji zbrojnego podziemia.
Na początku czerwca 1945 roku brygada została przekształcona w 9 pułk bezpieczeństwa oraz samodzielny batalion ochrony. Nowo utworzone oddziały zostały podporządkowane Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego.
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.