1 Berliński pułk artylerii lekkiej (1 pal) to jednostka artylerii lekkiej ludowego Wojska Polskiego.
Pułk został utworzony 14 maja 1943 roku w obozie Sielce nad Oką, na podstawie rozkazu Rady Najwyższej ZSRR z dnia 9 maja 1943 i wchodził w skład 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. 15 lipca 1943 roku, w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, żołnierze pułku złożyli przysięgę.
Po zakończeniu działań wojennych jednostka początkowo stacjonowała w garnizonie w Garwolinie, przy ulicy Armii Czerwonej.
Struktura organizacyjna pułku
Dowództwo i sztab
3 dywizjony artylerii
2 baterie artylerii armat; w każdej z baterii: 4 armaty dywizyjne 76 mm wz. 1942 (ZiS-3)
1 bateria artylerii haubic; w baterii: 4 haubice 122 mm wz. 1938 (M-30)
bateria parkowa
Etatyczny stan pułku wynosił 1039 żołnierzy, w tym: 150 oficerów, 299 podoficerów i 644 kanonierów.
W uzbrojeniu i wyposażeniu jednostki znajdowały się:
- 24 armaty 76 mm
- 12 haubic 122 mm
- 12 rusznic przeciwpancernych
- 419 pistoletów maszynowych
- 108 samochodów
- 24 ciągniki
Marsze i działania bojowe
W lipcu 1944 roku pułk zabezpieczał działania sowieckiej piechoty w walkach o uchwycenie przyczółków nad Bugiem. W sierpniu i wrześniu wspierał 1 DP nad Wisłą. Na Wale Pomorskim brał udział w walkach pod Podgajami, Dudylanami, Nadarzycami i Zdbicami. W marcu pułk uczestniczył w obronie wybrzeża Bałtyku, a w kwietniu w forsowaniu Odry. Od 29 kwietnia do 2 maja 1945 roku brał udział w walkach ulicznych w Berlinie, a żołnierze 7 i 8 baterii zatknęli polskie flagi na berlińskiej kolumnie zwycięstwa.
Sztandar pułku
Sztandar, ufundowany przez Obywatelski Komitet Województwa Warszawskiego, został przekazany pułkowi 18 stycznia 1948 roku w Warszawie.
Opis sztandaru:
Płat o wymiarach 64 × 64 cm, obramowany srebrną taśmą ułożoną w wężyk na czerwonym tle, obszyty złotą frędzlą z trzech stron. Płat przymocowany jest do drzewca za pomocą skórzanej tulei.
Drzewce wykonane z jasnego politurowanego drewna, składające się z dwóch części połączonych stalowymi okuciami. Na drzewcu znajduje się dwadzieścia dwa gwoździe pamiątkowe. Głowica w kształcie orła z stylizowanymi na husarskie skrzydłami opiera się na cokole skrzynkowym z napisem: „1 B.PAL”. Przy drzewcu wstążka biało-czerwona zawiązana w kokardę.
Strona główna:
Czerwony krzyż grunwaldzki otoczony srebrem; pola między ramionami krzyża są białe. Pośrodku haftowany srebrną nicią orzeł w otoku złotego wieńca laurowego. Na górnym i dolnym ramieniu krzyża haftowany srebrną nicią napis: „HONOR I OJCZYZNA”. Na białych polach haftowane srebrną nicią inicjały pułku „1. B.PAL” nad dwoma złotymi gałązkami lauru.
Strona odwrotna:
Biały krzyż grunwaldzki otoczony srebrem; pola między ramionami krzyża są czerwone. Pośrodku haftowany złotą nicią napis: „ZA POLSKĘ WOLNOŚĆ I LUD”. Na czerwonych polach, nad złotymi gałązkami lauru, w konturach tarcz znajdują się napisy oraz herb: w lewym górnym – „BERLIN 2 V 1945″, w prawym górnym – „LENINO 13 X 1943″, w lewym dolnym – „WARSZAWA 17 I 1945″, w prawym dolnym – orzeł.
Żołnierze pułku
Dowódcy
- ppłk Leon Bukojemski (do 17 IX 1943)
- mjr Antoni Frankowski (do 23 V 1944)
- ppłk Sergiusz Raskow (do końca wojny)
Oficerowie
- Ignacy Szczęsnowicz
- Mikołaj Troicki
Żołnierze
- Kazimierz Otap
- Antoni Jabłoński
Przypisy
Bibliografia
- Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.