1 Batalion Strzelców (1 bs) – to jednostka piechoty Wojska Polskiego w okresie II RP.
Batalion został utworzony zimą 1926 roku w garnizonie Chojnice, w ramach 8 Samodzielnej Brygady Kawalerii.
4 kwietnia 1927 roku w Toruniu, porucznicy Paweł Piontek oraz Kazimierz Urbaniak zostali rozstrzelani (więcej na temat tej sprawy można znaleźć w artykule o aferze szpiegowskiej poruczników Piontka i Urbaniaka).
W marcu 1929 roku, po rozwiązaniu 8 SBK, batalion stał się częścią 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty.
Obsada personalna
Dowódcy batalionu:
kpt. Adam Różański (p.o. 1 III – VIII 1926)
ppłk Witold Komierowski (VIII 1926 – V 1927)
ppłk dypl. SG Gwido Kawiński (1 VI 1927 – 16 VII 1929)
mjr dypl. Alfred Fleszar (17 VII 1929 – 14 X 1931)
mjr dypl. Mieczysław Karol Dobrzański (15 X 1931 – 24 IV 1934)
mjr dypl. Jan Wojciech Maksymilian Radoliński (25 IV – 20 XI 1934)
mjr dypl. Jan Zygmunt Berek (21 XI 1934 – X 1936)
ppłk piech. Gustaw Zacny (X 1936 – IX 1939)
Inni żołnierze batalionu:
mjr piech. Marian Aleksander Jankowski
kpt. piech. Aleksander Janisz
por. piech. Józef Gruss
Wiktor Żywicki
Obsada personalna w 1939 roku
Struktura organizacyjna i obsada personalna w marcu 1939 roku:
Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne:
dowódca batalionu – ppłk Gustaw Zacny
I zastępca dowódcy – mjr Antoni Krzesiński
adiutant – kpt. Waldemar Klemens Glock
lekarz – por. lek. Zygmunt Trepiak
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – kpt. Julian Richter
oficer mobilizacyjny – p.o. kpt. Feliks Bolesław Witkowski *
zastępca oficera mobilizacyjnego – kpt. adm. Kazimierz Mieczysław Walewski
oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Janusz Żebrowski
oficer gospodarczy – por. int. Józef Stefan Nowacki
oficer żywnościowy – chor. Tomasz Makowski
dowódca kompanii gospodarczej i oficer taborowy – kpt. tab. Stanisław Irzyk
dowódca plutonu łączności – por. Zygmunt Józef Żyburt-Żyburtowicz
dowódca plutonu pionierów – vacat
dowódca plutonu ppanc. – por. Zygmunt Rybakiewicz (*)
dowódca oddziału zwiadu – ppor. piech. Józef Trzoska
dowódca 1 kompanii – por. Piotr Oczkowski
dowódca plutonu – por. Stefan Jakóbowski
dowódca 2 kompanii – por. Józef Hassa
dowódca plutonu – ppor. Marian Skubała
dowódca plutonu – ppor. Anatoliusz Wasilewski
dowódca 3 kompanii – kpt. Feliks Bolesław Witkowski (*)
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Bolesław Borkowski
dowódca kompanii km – por. Zygmunt Rybakiewicz (*)
dowódca plutonu – ppor. Sławomir Sawicki
na kursie – kpt. Kazimierz I Romanowski
Odznaka pamiątkowa batalionu
22 października 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór oraz regulamin dla odznaki pamiątkowej 1 batalionu strzelców. Odznaka, o wymiarach 42 x 30 mm, ma formę srebrzystej ośmiobocznej tarczy z wizerunkiem krzyża, którego ramiona pokryte są granatową i zieloną emalią. Na ramionach umieszczono numer oraz inicjały „1 BS” oraz herb województwa pomorskiego. W centralnej części znajduje się tarcza strzelecka z wizerunkiem srebrnego orła na czerwonym tle. Na polach między ramionami krzyża widnieją skrzyżowane karabiny oraz dwie lufy karabinów maszynowych. Odznaka jest dwuczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze i emaliowana. Jej wykonanie zlecono Wiktorowi Gontarczykowi z Warszawy.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Piątkowski: Zarys historii wojennej 1-go Batalionu Strzelców (b. Batalionu Szturmowego kapitana Maczka przy 1-ej Dywizji Jazdy). Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1931, seria: Zarys historii wojennej formacji polskich 1918–1920.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939.
Przemysław Dymek – „1 Batalion Strzelców”, wyd. Pruszków 2016.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.