1 Batalion Grenadierów to polski oddział wojskowy wchodzący w skład Legionów Polskich we Włoszech.
Formowanie i zmiany organizacyjne
1 batalion grenadierów został powołany do życia 9 lutego 1797 roku w Mediolanie i włączony do Legionu Polskiego Posiłkowego Lombardii.
15 maja 1797 roku generał Bonaparte zdecydował o reorganizacji Legionów. Plany przewidywały utworzenie dwóch polskich legionów, z których każdy miał składać się z trzech batalionów. Bataliony specjalistyczne zostały zastąpione batalionami mieszanymi, w których skład wchodziły kompanie grenadierskie, strzeleckie oraz osiem kompanii fizylierskich.
W marcu 1799 roku powstał ponownie batalion grenadierów, który jednak został rozwiązany na początku 1800 roku. Dowodzenie nad nim sprawował major Kazimierz Małachowski, a od czerwca 1799 roku major Downarowicz.
23 października 1800 roku, w ramach Legii Włoskiej, utworzono batalion grenadierski. W jego skład weszły wydzielone kompanie grenadierskie z I do VII batalionu. Dowództwo nad batalionem objął Jan Konopka. Legia została podzielona na dwie brygady, a batalion włączono do struktury 2 Brygady.
Dowódcy batalionu
Ludwik Dembowski
Jan Strzałkowski
—
mjr Kazimierz Małachowski
mjr Downarowicz – od czerwca 1799
—
Jan Konopka
Mundur grenadierów
Jan Henryk Dąbrowski, podczas rozmów z rządem Republiki Lombardzkiej, ustalił, że „ubiory, odznaki wojskowe i organizacja tego korpusu powinny być możliwie zbliżone do zwyczajów Polaków”. Mundur grenadierów był wzorowany na polskiej kawalerii narodowej, składając się z granatowych spodni oraz kurtek z karmazynowymi wyłogami, kołnierzami, mankietami i połami. Pierwsi grenadierzy zaprezentowali się przed władzami lombardzkimi w kapeluszach, które szybko zostały zastąpione rogatywkami z czarnym barankiem, bez daszka, do których przypinano francuskie kokardy. Na początku XIX wieku wprowadzono wysokie, usztywnione rogatywki z okutym daszkiem i podpinką.
Chorągiew
Chorągiew batalionu grenadierów przedstawiała granaty z czterema płomieniami umieszczonymi w rogach na skośnych ramionach krzyża, z czapką frygijską na środku. Wokół niej znajdowały się napisy: REPUBLIQUE FRANCAISE/PREMIERE LEGION POLONAISE. Ramiona krzyża miały ciemnoniebieski kolor, z białymi konturami i środkami, a pola pomiędzy ramionami były czerwone, z karmazynowymi narożnikami. Chorągiew ta została przekazana przez rząd francuski 25 listopada 1800 roku dla legii polskiej. Zgodnie z oryginalnymi rysunkami, które można znaleźć w Musee de l’Armee w Paryżu, na odwrocie chorągwi miały znajdować się napisy w języku polskim. Koszt każdej chorągwi wynosił 400 franków, a jej wymiary wynosiły 150 × 150 cm.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960, T. 2 od 1697 do 1794 roku. Warszawa: 1962.
Jan Pachoński: Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07252-3.
Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
[red.] Waldemar Zubek: Konferencja „Mundur wojsk Księstwa Warszawskiego – Raszyn 2010”. Materiały pokonferencyjne. Zeszyty Raszyńskie 1/2011, 2011. ISBN 978-83-931067-2-1.
Legiony Polskie we Włoszech. napoleon.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)].