1 Armia (ang. First Army, wcześniej United States First Army) to związek operacyjny US Army, będący najstarszą oraz najdłużej funkcjonującą armią polową Stanów Zjednoczonych. Brała udział w obu wojnach światowych, dowodząc pod kierownictwem najbardziej znanych i wybitnych amerykańskich oficerów. Aktualnie 1 Armia działa jako armia terytorialna oraz pełni rolę centrum mobilizacyjnego i szkoleniowego.
Sformowanie i I wojna światowa
1 Armia została utworzona 10 sierpnia 1918 roku jako armia polowa i natychmiast wysłana do Francji w trakcie I wojny światowej. W związku z dużą liczbą żołnierzy przydzielonych do Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych, konieczne stało się utworzenie konkretnej struktury dowodzenia. 1 Armia była pierwszą z trzech armii polowych powołanych w ramach Sił Ekspedycyjnych. W jej szeregach służyło wiele osób, które później odegrały kluczową rolę w II wojnie światowej. Armia została rozwiązana w kwietniu 1919 roku.
Lata międzywojenne
W ramach reorganizacji armii amerykańskiej oraz realizacji poprawki z 1920 roku do Ustawy o Obronie Narodowej z 1916 roku, szef sztabu armii, gen. Douglas MacArthur, nadzorował utworzenie czterech armii polowych, z których każda składała się z trzech korpusów, z których obszary odpowiedzialności nazywano obszarami korpusu. Armie polowe zostały stworzone w celu zapewnienia struktury organizacyjnej dla dużych jednostek wojskowych, które mogłyby zostać zmobilizowane w razie potrzeby do obrony terytorium USA.
1 Armia stacjonowała w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych i została ponownie aktywowana 11 września 1933 roku w Fort Jay na Governors Island w Nowym Jorku. Początkowo działała jedynie teoretycznie, a jej dowództwo sprawował gen. Dennis Nolan. Do 1942 roku dowódca 1 Armii był równocześnie dowódcą jednego z trzech obszarów korpusu. I Korpus miał siedzibę w Bostonie, II Korpus w Fort Jay, a III Korpus w Fort Howard, niedaleko Baltimore. Ponieważ 1 Armia istniała wówczas tylko teoretycznie, jej personel składał się z obecnego personelu obszarów korpusu. Głównym zadaniem 1 Armii było dowodzenie oraz szkolenie regularnej armii, rezerwy wojskowej i jednostek Gwardii Narodowej w trzech obszarach korpusu.
Po Nolanie, szefie wywiadu Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych podczas I wojny światowej, dowództwo 1 Armii objął gen. Fox Conner, dowódca I Korpusu oraz weteran Wielkiej Wojny. Conner stał się kluczowym mentorem dla Dwighta Eisenhowera i George’a Marshalla. Przeszedł na emeryturę jako kandydat na szefa sztabu armii Douglasa MacArthura.
W 1931 roku Armia przeszła pod dowództwo gen. Hugh Druma, który podczas odbudowy armii w 1939 roku oraz na początku lat 40. zaczął przekształcać 1 Armię w prawdziwą armię polową. Rozpoczął formowanie i rozwijanie własnego personelu oraz uczestniczył w dużych manewrach wojskowych w Luizjanie i Karolinie Północnej w latach 1939–1941. Gdy Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny, Drum otrzymał polecenie dowodzenia nowo utworzonym Dowództwem Obrony Wschodniej, odpowiedzialnym za obronę Wschodniego Wybrzeża. Ostatecznie złożył dowodzenie 1 Armią 24 grudnia 1942 roku. Drum odszedł z wojska w 1943 roku, osiągając obowiązkowy wiek emerytalny. Po nim dowództwo 1 Armii objął gen. George Grunert. Formacja osiągnęła gotowość bojową w Bristolu w Wielkiej Brytanii w styczniu 1944 roku pod dowództwem gen. Omara Bradleya.
II wojna światowa
Przygotowania 1 Armii do udziału w II wojnie światowej rozpoczęły się w październiku 1943 roku, gdy Bradley wrócił do Waszyngtonu, aby przejąć dowództwo nad formacją i rozpocząć gromadzenie sztabu oraz kwaterę główną przed planowaną inwazją na Normandię. Centrala została aktywowana w styczniu 1944 roku w Bristolu.
Po lądowaniu 6 czerwca 1944 roku, w dniu inwazji, 1 Armia znalazła się pod dowództwem 21 Grupy Armii gen. Bernarda Montgomery’ego (wraz z brytyjską 2 Armią), która gromadziła wszystkie amerykańskie siły lądowe w Normandii. Trzy amerykańskie dywizje wylądowały na plażach Omaha i Utah, a dwie kolejne z powietrza. Oddziały szturmowe szybko zdobyły teren, jednak Omaha okazała się najkrwawszą ze wszystkich pięciu stref lądowania. Dwie amerykańskie dywizje powietrznodesantowe, które wylądowały za liniami wroga, spowodowały znaczne zamieszanie wśród niemieckich żołnierzy, a także w dużej mierze zabezpieczyły swoje cele, mimo że siły były całkowicie pomieszane. Po połączeniu przyczółków na plażach wojska 1 Armii uderzyły na zachód, izolując półwysep Cotentin, a następnie zdobyły Cherbourg.
Po zdobyciu Cherbourga 1 Armia skierowała się na południe. W operacji Cobra w lipcu 1944 roku jej siły wreszcie przełamały linie niemieckie. Nowo utworzona 3 Armia przeszła przez lukę w nieprzyjacielskiej linii obrony, wyzwalając Bretanię i ścigając Niemców przez Francję.
Wraz z przybyciem kolejnych amerykańskich wojsk do Europy, 1 Armia przeszła spod kontroli 21 Grupy Armii do nowo utworzonej 12 Grupy Armii, która składała się z 1 Armii i świeżej 3 Armii pod dowództwem gen. George’a Pattona. Gen. Bradley przejął dowództwo 12 Grupy Armii, a gen. Courtney Hodges został nowym dowódcą 1 Armii. Formacja podążała za 3 Armią, tworząc południowe ramie okrążenia Niemców w kotle Falaise. Po zdobyciu Paryża 25 sierpnia, 1 Armia skierowała się na południe do Holandii.
Kiedy Niemcy zaatakowali podczas ofensywy w Ardenach, 1 Armia znalazła się po północnej stronie wybrzuszenia na linii frontu, a zatem została odizolowana od pozostałej części 12 Grupy Armii. Dlatego tymczasowo przeniesiono ją wraz z 9 Armią z powrotem do 21 Grupy Armii Montgomery’ego 20 grudnia. Po bitwie ardeńskiej rozpoczęła się kampania nadreńska, a 1 Armia powróciła do 12 Grupy Armii. Jednostki 1 Armii przekroczyły dolną część Renu 5 marca, a wyższe części trzy dni później.
7 marca kompania A 27 batalionu piechoty zmotoryzowanej, będącego częścią Dowództwa Bojowego B, przypadkowo zajęła nienaruszony most Ludendorffa w Remagen. Prawie bez oporu przejęto most i ustanowiono bezpieczny przyczółek na drugim brzegu. W ciągu następnych 15 dni ponad 25 tysięcy żołnierzy i ciężki sprzęt przekroczyli rzekę. Do 4 kwietnia 1 Armia i 9 Armia utworzyły ogromny kocioł, w którym zamknięto niemiecką Grupę Armii B feldmarszałka Walthera Modela, ostatnią znaczącą siłę bojową Wehrmachtu na północnym zachodzie Niemiec. Podczas gdy niektóre elementy 1 Armii koncentrowały się na likwidacji kotła w Zagłębiu Ruhry, inne skierowały się dalej na wschód, tworząc kolejny kocioł z niemiecką 11 Armią. 1 Armia dotarła do Łaby 18 kwietnia. Tam postęp został zatrzymany, ponieważ była to ustalona strefa rozgraniczająca siły amerykańskie i sowieckie. Spotkanie amerykańskich oddziałów 1 Armii i wojsk sowieckich miało miejsce 25 kwietnia.
W maju 1945 roku elementy ofensywne 1 Armii wróciły do Nowego Jorku, przygotowując się do przeniesienia na Pacyfik, aby przygotować się do operacji Coronet, planowanej inwazji na Honsiu, główną wyspę Japonii wiosną 1946 roku, ale Japończycy poddali się w sierpniu 1945 roku.
Historia powojenna
1 Armia powróciła do Stanów Zjednoczonych pod koniec 1945 roku; najpierw do Fort Jackson w Karolinie Południowej, a następnie do Fort Bragg w Karolinie Północnej. Wiosną 1946 roku wróciła do Fort Jay na wyspie Governors Island w Nowym Jorku. Dwadzieścia lat później, w 1966 roku, 1 Armia przeniosła się do Fort Meade w stanie Maryland, przejmując obowiązki 2 Armii, która została rozwiązana. W 1973 roku misje 1 Armii przekształciły się głównie w zadania związane ze szkoleniem i przeformowaniem jednostek aktywnych na jednostki rezerwy armii.
W 1993 roku dowództwo 1 Armii zostało przeniesione do Fort Gillem, niedaleko Atlanty w stanie Georgia, i stało się odpowiedzialne za szkolenie oraz mobilizację wszystkich jednostek rezerwy armii i Gwardii Narodowej, a także za zapewnianie wsparcia sektorowi cywilnemu podczas kryzysów narodowych i klęsk żywiołowych. W tej ostatniej roli wkład 1 Armii podczas likwidacji skutków huraganu Katrina w 2005 roku był jednym z nielicznych pozytywnych momentów reakcji rządu federalnego na ten kataklizm. Dowódca 1 Armii, gen. Russel Honoré, pochodzący z Luizjany, stał się postacią uznaną w całym kraju dzięki swojemu bezinteresownemu podejściu do pomocy ofiarom, za co otrzymał nagrodę Joint Meritorious Unit Award.
W XXI wieku 1 Armia była poddawana kolejnym zmianom, takim jak zamykanie baz oraz budowanie struktur siłowych w celu modernizacji, ekonomizacji i zmiany zadań armii. Dowództwo 1 Armii zostało przeniesione do Rock Island Arsenal w stanie Illinois w 2011 roku. Jej poprzednie kwatery w Fort Gillem miały być przeniesione do jednej krajowej lokalizacji w celu mobilizacji i demobilizacji Gwardii Narodowej oraz jednostek rezerwowych.
W ramach drugiej ze zmian, reorganizacji programu Armii Stanów Zjednoczonych w 2006 roku, 1 Armia zmieniła swoją misję pomocy cywilnej na misje szkoleniowe i wspierające jednostki wojskowe w zachodniej części Stanów Zjednoczonych, które wcześniej prowadziła 5 Armia. 5 Armia stała się kluczową formacją amerykańską na północy kraju, odpowiedzialną za obronę ojczyzny oraz pomoc krajową w nagłych wypadkach.
1 Armia dezaktywowała swoje dywizje treningowe i reaktywowała je jako oddzielne brygady treningowe pod dwoma dowództwami. Dywizja Wschodnia 1 Armii, z siedzibą w Fort Meade w stanie Maryland, pełni te obowiązki we wszystkich stanach na wschód od rzeki Missisipi, natomiast Dywizja Zachodnia, przejmując rolę 5 Armii i przenosząc się z Fort Carson do nowej siedziby w Fort Hood w Teksasie, nadzoruje jednostki we wszystkich stanach na zachód od rzeki Missisipi.
1 Armia Stanów Zjednoczonych została przemianowana na 1 Armię 3 października 2006 roku.
Bibliografia
After Action Report First U.S. Army, 1–3 December 1944. Fort Jackson, 1945.
American Battle Monuments Commission. American Armies and Battlefields in Europe. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1938. Reprint. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1992.
Blumenson, Martin Breakout and Pursuit. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1961.
Borovatz, Frank M. „First United States Army: A Working Army”. Army Digest 25 (February 1970): 4–8.
A Brief History of the First United States Army From 1918 to 1946. Fayetteville, N. C.: Worth Publishing Co., 1947.
Cole, Hugh M. The Ardennes: Battle of the Bulge. United States Army in World War II. Washington, DC: Government Printing Office, 1965.
Cole, Hugh M. The Lorraine Campaign. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1950.
Dalessandro, Robert J. & Knapp, Michael G. Organization and Insignia of the American Expeditionary Force, 1917–1923. Schiffer Publishing, 2008.
First Army, TI&E Section. History of the United States First Army. Fort Jay, 1953.
First United States Army Combat Operations Data, Europe, 1944–45. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1948.
First United States Army Report of Operations, 20 October 1943 – 1 August 1944. 7 vols. Paris, 1944.
First United States Army Report of Operations, 1 August 1944 to 22 February 1945. 4 vols. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1946.
First United States Army Report of Operations, 23 February–8 May 1945. 3 vols. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1946.
Gabel, Christopher R. The U.S. Army GHQ Maneuvers of 1941. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1991.
Hallas, James H. Squandered Victory: The American First Army at St. Mihiel. Westport, Conn.: Praeger Pubs., 1996.
Harbord, James G. The American Army in France, 1917–1919. Boston: Little, Brown, and Co., 1936.
Harrison, Gordon A. Cross-Channel Attack. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1951.
Historical Section, Army War College. Order of Battle of the United States Land Forces in the World War; American Expeditionary Forces; General Headquarters, Armies, Army Corps, Services of Supply, and Separate Forces. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1937. Reprint. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1988.
Historical Section, Army War College. The Genesis of the American First Army. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1929. 2d ed. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1938.
Liggett, Hunter. Commanding an American Army, Recollections of the World War. Boston: Houghton Mifflin Co., 1925.
MacDonald, Charles B. The Last Offensive. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1973.
MacDonald, Charles B. The Siegfried Line Campaign. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1963.
„Why Didn’t They Let First Army Win the War?” Army 9 (April 1959):48–52.
Pershing, John J. My Experiences in the World War. New York: Frederick A. Stokes Co., 1931.
Pogue, Forrest C. The Supreme Command. United States Army in World War II. Washington, D.C.: Government Printing Office, 1954.
Report of the Commanding General, First Army, American Expeditionary Forces: Organizations and Operations, First Army, A.E.F. France, 1919.
Report of the First Army, American Expeditionary Forces: Organization and Operations. Fort Leavenworth: General Service Schools Press, 1923.
Report of the First Army, American Expeditionary Forces, Organization and Operations, General John J Pershing, 10 Aug. 1918; Lieutenant General Hunter Liggett, 16 Oct. 1918, 20 Apr. 1919. Fort Leavenworth, Kans.: General Service School Press, 1923.
„Salute to the Numbered U.S. Armies”. Army Information Digest 17 (October 1962):32–39.
Walker, Glenn D. „First U.S. Army: A New Challenge”. Army 23 (October 1973):72–76.
Ziemke, Earl F. The U.S. Army in the Occupation of Germany 1944–1946. Army Historical Series. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History, 1990 (1975). CMH Pub 30-6.