08/15 – cykl powieści Hansa Hellmuta Kirsta
Cykl „08/15” to seria książek stworzonych przez niemieckiego autora Hansa Hellmuta Kirsta. Prof. Karol Czejarek, który jest tłumaczem wielu dzieł Kirsta, zauważa, że nie jest do końca pewne, skąd pochodzi tytuł tej powieści. Może on odnosić się do numeru karabinu, którego Kirst używał podczas służby wojskowej, bądź do jednostki, w której był żołnierzem. Istnieje również możliwość, że jest to numer całkowicie przypadkowy. Mimo to, wyrażenie „08/15” na stałe wpisało się w codzienny język niemiecki.
Cykl obejmuje pięć powieści:
- „08/15 w partii”
- „08/15 w koszarach”
- „08/15 na wojnie”
- „08/15 walczy do końca”
- „08/15 dzisiaj”
08/15 w partii
„08/15 w partii” (niem. „08/15 in der Partei”) to pierwsza część cyklu, która miała swoje premierowe wydanie w 1978 roku. Pierwsze polskie wydanie zadebiutowało w jesieni 1991 roku, a kolejne ukazało się w lutym 2011 roku.
Fabuła rozgrywa się w fikcyjnym miasteczku Gilgenrode, położonym we wschodnich Prusach. Na przykładzie tej siedmiotysięcznej społeczności, Kirst przedstawia obraz niemieckiego społeczeństwa z początku lat 30. XX wieku. Czas tzw. „nowych Niemiec” jest naznaczony działalnością organizacji satelickich wobec NSDAP, takich jak Grupy Szturmowe SA, Hitlerjugend oraz Związek Dziewcząt Niemieckich BDM. Ideologia „nowych Niemiec” jest kształtowana przez cytaty z nazistowskiej biblii, „Mein Kampf”, oraz artykuły publikowane w „Völkischer Beobachter”.
W książce pojawia się wiele organizacji, grup społecznych i różnych światopoglądów, reprezentowanych przez szereg postaci. Richard Breitbach, nacjonalista i ojciec dwóch synów – Johannesa i Konrada, jest przeciwnikiem NSDAP. Johannes, mimo pisania do lokalnej gazety, przyjmuje bierną postawę wobec zmian zachodzących w Gilgenrode. Z kolei Konrad Breitbach, z niejasnych powodów wstępuje do partii i szybko awansuje w NSDAP oraz SA dzięki swojej znajomości „Mein Kampf”. Heinrich Sonnenblum, będący szefem lokalnej organizacji partyjnej i jedynym dentystą w Gilgenrode, jest karierowiczem, który przystępuje do „nowych” Niemców z egoistycznych pobudek. Jego towarzyszem partyjnym jest Hermann Keller, który pełni funkcję Sturmführera – jest osobą agresywną i skłonną do awantur, wykorzystującą swoją pozycję do realizacji własnych potrzeb. Scharführer Schultze to fanatyczny zwolennik NSDAP, który próbuje zrekompensować swoje niepowodzenia małżeńskie poprzez zaangażowanie w politykę. Restaurator Kimminger, łącząc dbałość o swoje interesy z podbojami erotycznymi, kolaboruje z NSDAP w rywalizacji z właścicielem hotelu Gernothem.
Pastor Bachus jest zdezorientowanym urzędnikiem kościelnym, starającym się zrozumieć, jaką rolę oczekuje od niego partia i hierarchowie kościelni. Żydowska postać Sassa godzi się z degradacją, jakiej doświadczył z rąk nowych władz, ale nie rezygnuje z finansowania sierocińca, schroniska dla zwierząt, lokalnego klubu sportowego, domu starców, szpitala oraz lokalnej organizacji NSDAP. Panna Fischer prowadzi niejasną grę, w której stawką są jej uczucia oraz możliwość małżeństwa z najpotężniejszym mężczyzną w Gilgenrode. Natomiast znany w miasteczku pijak Spahn wydaje się być jedyną osobą, która nie jest zaangażowana w polityczne i ekonomiczne rozgrywki.
Śmierć Kellera nie jest pierwszym zgonem opisanym w „08/15 w partii”, jednak dla lokalnego policjanta Kerstena staje się to najważniejszą sprawą do wyjaśnienia. Sprawa jest skomplikowana przez złożone zależności i pretensje, a w celu pomocy Kerstenowi z Królewca przybywa inspektor Tantau.
