Matura, jako forma egzaminu dojrzałości, ma swoje korzenie w pruskim systemie edukacji, gdzie została wprowadzona przez ministra w 1788 roku. Jej organizacja oraz znaczenie społeczne zmieniały się na przestrzeni lat, od II Rzeczypospolitej, przez PRL, aż do czasów współczesnych.
- Matura została wprowadzona w Polsce w 1788 roku przez pruskiego ministra edukacji.
- W II Rzeczypospolitej uczniowie zdawali "małą maturę", co umożliwiało im wybór szkoły zawodowej lub kontynuację nauki w liceum.
- W PRL matura była scentralizowana i podporządkowana celom ideologicznym, a jej zdanie dawało wyższą pozycję na rynku pracy.
- Nowa matura została wprowadzona w 2005 roku, zastępując starą formułę egzaminu dojrzałości.
- Organizację nowego egzaminu przejęły niezależne komisje, takie jak Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Historia matury w Polsce
W II Rzeczypospolitej uczniowie gimnazjów zdawali tzw. „małą maturę”, co umożliwiało im zakończenie edukacji ogólnej i wybór szkoły zawodowej lub kontynuację nauki w liceum ogólnokształcącym. Dwuletnie liceum kończyło się „dużą maturą”, która uprawniała do podjęcia studiów wyższych.
Przedwojenna formuła egzaminu
Formuła przedwojennego egzaminu maturalnego różniła się znacznie od dzisiejszej. W gimnazjach klasycznych część pisemna obejmowała trzy obszerne prace: z języka polskiego lub historii, z języka łacińskiego lub greki oraz z fizyki z chemią lub matematyki.
Matura w PRL
W początkowym okresie Polski Ludowej, zwłaszcza w czasach stalinowskich, matura była scentralizowana i podporządkowana celom ideologicznym władzy. Każdy uczeń musiał zdawać te same obowiązkowe przedmioty: pisemnie język polski oraz matematykę, a ustnie historię, wiedzę o społeczeństwie i fizykę. Matura w PRL była mniej powszechna niż obecnie, a jej zdanie dawało absolwentowi wyższą pozycję na rynku pracy.
Nowa matura od 2005 roku
W 2005 roku wprowadzono nową maturę, która zastąpiła starą formułę egzaminu dojrzałości. Organizację egzaminu przejęły niezależne komisje, takie jak Centralna Komisja Egzaminacyjna oraz okręgowe komisje egzaminacyjne. Arkusze egzaminacyjne są przygotowywane centralnie, co zapewnia obiektywizm, a wyniki matury wyrażane są w procentach.
Struktura egzaminu
Nowa matura wprowadziła podział na poziom podstawowy, obowiązkowy dla wszystkich, oraz rozszerzony, dostępny dla chętnych w przypadku wielu przedmiotów. Wynik centylowy został wprowadzony od 2015 roku, co dodatkowo ułatwia ocenę osiągnięć uczniów.