W rozmowie z PAP, Josef Aschbacher, szef Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), podkreślił, że „wręcz niewiarygodne” jest, jak dużo Europa osiąga w zakresie eksploracji przestrzeni kosmicznej, dysponując „relatywnie niewielkimi środkami”. Zaznaczył jednak, że brak zwiększenia finansowania może doprowadzić do utraty największych talentów w tej dziedzinie.
Europejska Agencja Kosmiczna – kluczowy gracz w kosmicznych badaniach
Europejska Agencja Kosmiczna to organizacja międzyrządowa, która została powołana do realizacji wspólnego europejskiego programu badania i wykorzystywania przestrzeni kosmicznej. Jej zadaniem jest także wspieranie rozwoju nowoczesnego i konkurencyjnego przemysłu w państwach członkowskich. W skład ESA wchodzi 22 państw, a Polska dołączyła do agencji w 2012 roku.
Potencjał kosmiczny Europy
Aschbacher, który uczestniczył w trzeciej edycji Konferencji Bezpieczeństwa ESA w Polsce, odniósł się do europejskiego potencjału kosmicznego, wskazując na wysoką jakość statków i konstelacji. „Możemy pochwalić się programami Copernicus i Galileo, które są na światowym poziomie. Z drugiej strony, jeśli porównamy finansowanie publiczne, to w USA wynosi ono około pięć razy więcej niż w Europie” – stwierdził.
Wyzwania finansowe
Jak zauważył, Europa, mimo swoich osiągnięć, boryka się z problemem niedostatecznych inwestycji. „Dostrzegają to również nasi partnerzy. Jeśli nie zwiększymy naszych inwestycji, to najlepsi ludzie po prostu wyjadą, na przykład do Doliny Krzemowej” – dodał.
Wydatki na sektor kosmiczny
W opublikowanej w marcu tego roku strategii na rok 2040, ESA wskazała, że Europa odpowiada jedynie za 11 proc. globalnych publicznych wydatków na sektor kosmiczny, podczas gdy USA mają 64 proc. „To nie odzwierciedla naszej siły intelektualnej i gospodarczej” – podkreślił Aschbacher. W 2024 roku sytuacja nie uległa znaczącej poprawie, gdyż Europa odpowiadała za 10 proc. wydatków, podczas gdy USA za 61 proc.
Zmiany w globalnym budżecie kosmicznym
Warto zauważyć, że przewaga USA nad innymi krajami maleje. W 2000 roku Stany Zjednoczone dysponowały ponad 75 proc. globalnego budżetu na kosmos. Z kolei Chiny, które 25 lat temu miały tylko 2 proc. udziału, obecnie osiągnęły 15 proc. Udział Europy w globalnych wydatkach na sektor kosmiczny spadł z 15 proc. pięć lat temu.
Bezpieczeństwo w przestrzeni kosmicznej
Aschbacher wskazał również na zmieniający się krajobraz geopolityczny. W obliczu zagrożenia ze strony Rosji, przestrzeń kosmiczna staje się coraz ważniejszym aspektem bezpieczeństwa. „Obserwuje się działalność, która nie jest przyjazna” – stwierdził. Przypomniał, że przed wojną w Ukrainie Rosja przeprowadzała testy broni przeciwsatelitarnej, a w dniu inwazji zablokowała sygnały satelitów Viasat, co uniemożliwiło ukraińskiej armii komunikację.
Aschbacher podkreślił, że „przestrzeń kosmiczna odgrywa bardzo ważną rolę dla bezpieczeństwa i obrony. I tak, są tam zagrożenia”. Wskazał na potrzebę zwiększenia inwestycji w sektor kosmiczny, aby Europa mogła skutecznie konkurować na globalnym rynku oraz chronić swoje interesy w obliczu rosnących zagrożeń.