Astronomowie dokonali przełomowego odkrycia, które rzuca nowe światło na dynamikę planetarną w układach podwójnych. Mowa o egzoplanecie, która krąży wokół pary brązowych karłów, a jej orbita jest prostopadła do płaszczyzny ruchu tych gwiazd. To pierwszy tak silny dowód na istnienie planety na biegunowej orbicie w układzie podwójnym.
Unikalny układ planetarny
Dotychczas planety orbitujące wokół podwójnych układów gwiazd były znane, jednak zazwyczaj krążyły one po prawie tej samej płaszczyźnie co obie gwiazdy. Przykładem jest znana z „Gwiezdnych Wojen” planeta Tatooine. Jednak nowe badania sugerowały, że orbity prostopadłe, zwane biegunowymi, mogą również istnieć, co teoretycznie powinno być stabilne. Mimo wcześniejszych przesłanek, brakowało jednoznacznych dowodów na istnienie takich planetarnych układów.
Odkrycie z pomocą teleskopu
Dzięki European Southern Observatory’s Very Large Telescope (VLT), astronomowie odkryli egzoplanetę oznaczoną jako 2M1510 (AB) b, która krąży wokół młodych brązowych karłów. Te obiekty, większe od gazowych planet, ale zbyt małe, by stać się pełnoprawnymi gwiazdami, tworzą układ zaćmieniowy, co umożliwia obserwację ich okresowych zaćmień z Ziemi. To dopiero drugi znany przypadek zaćmieniowych brązowych karłów.
Ekscytujące wyniki badań
„Planeta okrążająca nie tylko układ podwójny, ale również dwa brązowe karły na orbicie polarnej, to coś niezwykłego i bardzo ekscytującego” – podkreśla prof. Amaury Triaud, jeden z autorów badania opublikowanego w piśmie „Science Advances”.
Przypadkowe odkrycie
Badacze odkryli tę niezwykłą planetę podczas analizy parametrów orbitalnych i fizycznych brązowych karłów 2M1510, które zostały po raz pierwszy zidentyfikowane w 2018 roku. Obserwacje wykazały nietypowe zachowanie orbitalne gwiazd, które było wynikiem obecności egzoplanety. Ostateczna analiza ujawniła, że jedynym scenariuszem zgodnym z danymi jest istnienie planety krążącej wokół układu pod kątem 90 stopni.
Fascynujące zjawiska we Wszechświecie
„Odkrycie było przypadkowe, ponieważ nasze obserwacje nie miały na celu poszukiwania takiej planety ani analizy konfiguracji orbitalnej. To dla nas duże zaskoczenie” – mówi prof. Triaud. „Pokazuje to, jak niezwykłe zjawiska kryje fascynujący Wszechświat, w którym żyjemy” – dodaje.