Czerwone drożdże z ryżu zyskują na popularności jako naturalny sposób na obniżenie cholesterolu, jednak ich działanie porównywalne jest do leków na receptę, co niesie ze sobą ryzyko skutków ubocznych. W Polsce, gdzie suplementy diety cieszą się ogromnym zainteresowaniem, ważne jest, aby wiedzieć, kiedy ich stosowanie może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Suplementy diety w Polsce
Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia oraz badania „Polsenior2” wynika, że ponad 70 proc. Polaków regularnie sięga po suplementy diety. Wśród osób powyżej 60. roku życia odsetek ten przekracza 80 proc. Suplementacja jest szczególnie popularna wśród kobiet, mieszkańców dużych miast oraz osób z wykształceniem wyższym.
Trendy w suplementacji
Raport MP.pl z 2024 roku ujawnia, że najczęściej wybieranymi preparatami są te wspierające odporność, zdrowie stawów oraz układ krążenia, w tym te obniżające cholesterol. Czerwone drożdże z ryżu doskonale wpisują się w ten trend, traktowane jako „naturalna alternatywa” dla leków. Dla wielu Polaków to wystarczający powód, by sięgnąć po nie bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Działanie czerwonych drożdży z ryżu
Głównym składnikiem aktywnym czerwonych drożdży jest monakolina K, substancja identyczna z lowastatyną, lekiem obniżającym poziom cholesterolu LDL. Jej działanie polega na blokowaniu enzymu HMG-CoA reduktazy, co skutkuje zahamowaniem syntezy cholesterolu w wątrobie. Oprócz monakoliny K, w składzie znajdują się również fitosterole, jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz witaminy z grupy B, w tym niacyna.
Badania kliniczne
Liczne badania kliniczne potwierdzają, że preparaty zawierające czerwone drożdże z ryżu skutecznie obniżają poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL. Dodatkowo, mogą korzystnie wpływać na parametry wątroby i gospodarkę cukrową u pacjentów z cukrzycą typu 2. W jednym z badań, opublikowanym w Journal of Clinical Lipidology, wykazano, że dawka 1200 mg czerwonych drożdży dziennie przez 8 tygodni zmniejszała poziom LDL nawet o 20%.
Potencjalne zagrożenia
Mimo że suplementy z czerwonym ryżem drożdżowym są powszechnie dostępne, ich profil bezpieczeństwa przypomina działanie statyn. Możliwe działania niepożądane obejmują bóle mięśni, zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz ryzyko uszkodzenia wątroby. Monakolina K, będąca składnikiem tych preparatów, może wywoływać hepatotoksyczność, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu lub w połączeniu z innymi lekami obciążającymi wątrobę.
Przykłady uszkodzenia wątroby
W publikacji BMJ Case Reports opisano przypadek pacjentki, u której po 6 tygodniach suplementacji czerwonym ryżem wystąpiło ostre zapalenie wątroby, wymagające hospitalizacji oraz terapii glikokortykosteroidami. Osoby z chorobami wątroby, nerek lub historią uszkodzeń mięśni po stosowaniu statyn powinny całkowicie unikać takich preparatów. Nieleczona hepatotoksyczność może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
Problemy z kontrolą suplementów
Brak odpowiedniej kontroli nad zawartością monakoliny K w suplementach sprawia, że pacjent nie ma pewności, jaką dawkę faktycznie przyjmuje. Stężenie tej substancji może znacznie różnić się między produktami, co utrudnia ocenę ryzyka. Preparatów z czerwonymi drożdżami nie należy stosować w ciąży, podczas karmienia piersią oraz u osób z chorobami wątroby lub nerek. Należy również unikać ich łączenia z lekami metabolizowanymi przez CYP3A4, takimi jak ketokonazol czy erytromycyna, a także z innymi substancjami hepatotoksycznymi.