- Brygada Świętokrzyska wyzwoliła oboz koncentracyjny w Holiszowie 5 maja 1945 roku.
- Dowódcą Brygady był płk Antoni Szacki, pseudonim "Dąbrowski" i "Bohun".
- Formacja ta była częścią Narodowych Sił Zbrojnych i nie podporządkowała się Armii Krajowej.
- Brygada oswobodziła około tysiąca kobiet oraz 6 tysięcy robotników zmuszonych do pracy.
- Po wojnie Brygada została wcielona do 2. Dywizji Piechoty amerykańskiej i wielu żołnierzy osiedliło się w USA.
Brygada Świętokrzyska, dowodzona przez płk. Antoniego Szackiego, 5 maja 1945 roku wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny w Holiszowie, ratując około tysiąca kobiet, w tym Żydówki i Polki, przed zagładą.
Historia Brygady Świętokrzyskiej
Brygada Świętokrzyska została sformowana 11 sierpnia 1944 roku w majątku Ladocin. Jej dowódcą został płk Antoni Szacki, pseudonim „Dąbrowski” i „Bohun”. Formacja ta była częścią Narodowych Sił Zbrojnych – Związku Jaszczurczego, który nie podporządkował się Armii Krajowej. Brygada prowadziła działania przeciwko Niemcom, mające na celu obronę ludności cywilnej przed represjami.
Walka z dwoma wrogami
Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej przyjęli zasadę walki z dwoma wrogami: Niemcami i Sowietami. W obliczu zbliżającej się ofensywy sowieckiej, Brygada otrzymała rozkaz wycofania się na Śląsk. W obliczu terroru NKWD, Brygada postanowiła tymczasowo „niewojować z Niemcami”, co pozwoliło jej na przejście przez Śląsk i Czechy.
Wyzwolenie obozu w Holiszowie
5 maja 1945 roku, Brygada Świętokrzyska zaatakowała niemiecki oboz koncentracyjny w Holiszowie, gdzie przetrzymywano około tysiąca kobiet. Atak został uzgodniony z Amerykanami, a jego celem było uratowanie więźniarek przed planowanym przez Niemców mordem. „Naprzód!” – rozkazano żołnierzom, którzy zaskoczyli Niemców i szybko sforsowali bramę obozu.
Reakcje i skutki ataku
Po przejęciu kontroli nad obozem, żołnierze Brygady oswobodzili kobiety, które czekały na śmierć. Straty po stronie polskiej były niewielkie, a wszyscy esesmani zostali rozbrojeni. Brygada Świętokrzyska uwolniła także około 6 tysięcy robotników różnych narodowości zmuszonych do niewolniczej pracy.
Po wojnie
Po wojnie, Brygada Świętokrzyska została wcielona do 2. Dywizji Piechoty amerykańskiej. Żołnierze służyli w amerykańskiej strefie okupacyjnej w Niemczech, a później zostali przeniesieni do Francji. Wielu z nich, w tym Antoni Szacki, osiedliło się w Stanach Zjednoczonych, gdzie Szacki zmarł w 1992 roku.