Naukowcy z międzynarodowego projektu badawczego „Bornholm – wyspa pośrodku” analizują znaleziska z cmentarzyska Store Frigård na Bornholmie. W badaniach uczestniczą eksperci z Danii, Szwecji, Polski i Norwegii. Celem jest zrozumienie roli lokalnej społeczności w kontaktach ponadregionalnych oraz dystrybucji towarów w epoce żelaza. Badania prowadzone są od lat 1954–1963, a artefakty znajdują się w Narodowym Muzeum w Kopenhadze.
Kluczowe znaleziska z Bornholmu
Na cmentarzysku Store Frigård odkryto ponad 1,2 tys. grobów ciałopalnych, datowanych od wczesnej epoki żelaza do późnego okresu rzymskiego (500 p.n.e. – 400 n.e.). To największe cmentarzysko w regionie Morza Bałtyckiego. W grobach odnaleziono co najmniej 650 zabytków metalowych, w tym ozdoby, narzędzia i broń, z których około 95 proc. wykonano z żelaza.
Międzyregionalne powiązania
Wśród znalezisk znajdują się tzw. „skandynawskie pasy”, które były elementem kobiecego stroju. Prof. Piotr Łuczkiewicz z Instytutu Archeologii UMCS zauważył, że „inwentarze grobowe i analizy antropologiczne wskazują, że były one elementem kobiecego stroju”. Część okuć może pochodzić z Gotlandii lub Szwecji, ale istnieje również możliwość, że były produkowane lokalnie na Bornholmie.
Ślady kontaktów kulturowych
Odnalezione zapinki oraz wzory używane na cmentarzysku odpowiadają znaleziskom z Polski centralnej i północnych Niemiec, co świadczy o zaawansowanych kontaktach międzykulturowych. Podobieństwa w uzbrojeniu, takie jak groty włóczni i tarcze, sugerują, że mieszkańcy Bornholmu utrzymywali bliskie relacje z innymi regionami, w tym Olandią i Gotlandią.
Wnioski z badań
Prof. Łuczkiewicz podkreślił, że „obecność elementów obcego stroju można interpretować jako dowód na rozpowszechnianie wzorców kulturowych”. Badania mają na celu zrozumienie mobilności ludności oraz egzogamii, czyli zawierania małżeństw poza lokalną społecznością. Naukowcy planują również badania metalograficzne, które pozwolą na wyjaśnienie pochodzenia i technologii wykonania żelaznych przedmiotów.
Przyszłość badań
W ramach projektu planowane są analizy osteologiczne, które pomogą odkryć zróżnicowanie społeczne lokalnej społeczności. Dodatkowo, badania paleogeograficzne mają na celu rekonstrukcję ówczesnego krajobrazu. Analizy izotopowe próbek kostnych pozwolą określić, jaki procent pochowanej ludności był napływowy.