Jeśli jedynym czynnikiem decydującym o tym, kto zostanie nowym papieżem, byłaby szybkość wzrostu Kościoła katolickiego, to niemal pewne byłoby, że nowy papież pochodziłby z Afryki.
Afrykański Kościół katolicki w liczbach
Wzrost katolickiej populacji na tym kontynencie jest najszybszy na świecie i stanowi ponad połowę globalnego przyrostu wiernych. Choć w historii Kościoła afrykańscy papieże pojawiali się już trzykrotnie, ostatni z nich, papież Gelazjusz I, zmarł ponad 1500 lat temu. Wielu uważa, że nadszedł czas na kolejnego papieża z Afryki.
Wybory kardynałów i ich wpływ na przyszłość Kościoła
Kiedy kardynałowie, znani jako kardynałowie-elektorzy, spotkają się w Watykanie, aby wybrać następcę papieża Franciszka, pojawia się pytanie, czy wzrost liczby katolików w Afryce wpłynie na ich decyzje. „Uważam, że byłoby wspaniale mieć papieża z Afryki” – mówi ksiądz Stan Chu Ilo, nigeryjski duchowny i profesor na Uniwersytecie DePaul w Chicago. Podkreśla, że przywództwo Kościoła powinno lepiej odzwierciedlać skład globalnej wspólnoty wiernych.
Brak senioralnych afrykańskich duchownych
Jednakże, jak przyznaje, bardziej prawdopodobne jest, że kardynałowie wybiorą kogoś, kto już ma znaczącą renomę – „kogoś, kto jest już wpływowym głosem”. „Wyzwanie polega na tym, że nie mamy dzisiaj żadnych starszych afrykańskich duchownych zajmujących ważne stanowiska w Watykanie, co stanowi problem” – dodaje.
Potencjalni kandydaci
- Kardynał Robert Sarah z Gwinei oraz kardynał Fridolin Ambongo Besungu z Demokratycznej Republiki Konga stali się w ciągu ostatnich dwóch lat wyraźnymi głosami w globalnym katolicyzmie.
- Kardynał Peter Turkson z Ghany, który pełnił różne funkcje w Watykanie, jest również silnym kandydatem.
- Warto wspomnieć, że w 2005 roku nigeryjski kardynał Francis Arinze był również potencjalnym kandydatem w konklawach, które doprowadziły do wyboru papieża Benedykta XVI.
Wzrost reprezentacji w Watykanie
Pomimo że papież Franciszek zwiększył proporcję kardynałów z Afryki subsaharyjskiej z 8% w momencie swojego wyboru w 2013 roku do 12% w 2023 roku, wciąż pozostaje wiele do zrobienia. „Jak to się stało, że doszło do tej sytuacji w Afryce i Kościele katolickim, wciąż zaskakuje wielu z nas, biorąc pod uwagę otwartość papieża Franciszka na Afrykę” – komentuje ksiądz Chu Ilo.
Problemy afrykańskich katolików
Jednak niektórzy katolicy z Afryki są sceptyczni wobec takiego nacisku na pochodzenie. Ksiądz Paulinus Ikechukwu Odozor, profesor na Uniwersytecie Notre Dame w Indianie, uważa, że podejście to ma znamiona tokenizmu. „To jakby ludzie mówili: 'Dobrze, Afrykanie rosną w liczbach, więc dlaczego nie damy im papieża'” – mówi.
Wyzwania i kontrowersje
Warto również zauważyć, że papież Franciszek spotkał się z oporem niektórych biskupów afrykańskich z powodu swojego stanowiska w sprawach LGBT. W 2023 roku biskupi afrykańscy odrzucili jego deklarację pozwalającą kapłanom na błogosławienie par jednopłciowych. Kiedy Afrykanie czują, że ich problemy nie są traktowane poważnie, zaczynają zadawać sobie pytanie, czy tylko mając swojego człowieka w Watykanie, mogą być słyszani.
Rasizm i jego wpływ na wybór papieża
Ksiądz Odozor zwraca uwagę na problem rasizmu w Kościele, który może wpłynąć na postrzeganie ewentualnego afrykańskiego papieża. „To może osłabić kogoś, niezależnie od tego, co robi, będzie postrzegany po prostu jako afrykański papież” – podkreśla.
Przyszłość Kościoła i modlitwa o nowego papieża
Zważywszy, że papież Franciszek powołał 108 z 135 kardynałów uprawnionych do głosowania w konklawach, istnieje duża szansa, że wybiorą kogoś, kto również skoncentruje się na pomaganiu biednym i wykluczonym. „Mam nadzieję, że Bóg da nam papieża, który będzie kontynuował wizję Franciszka” – mówi ksiądz Chu Ilo.