- Minimalna emerytura w Polsce wynosi 1878,91 zł brutto.
- 437,9 tys. osób otrzymuje emerytury poniżej minimalnej kwoty.
- Emerytury groszowe dotyczą niemal 10% wszystkich świadczeń emerytalnych.
- Wysokość emerytury zależy od zgromadzonego kapitału i długości życia.
- MRPiPS poszukuje rozwiązań dla problemu emerytur groszowych.
W 2025 roku minimalna emerytura w Polsce wynosi 1878,91 zł brutto, co ma zapewnić podstawowe bezpieczeństwo finansowe seniorom. Jednakże, jak wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), aż 437,9 tys. osób otrzymuje świadczenia niższe niż ta kwota. W skrajnych przypadkach emerytury te wynoszą zaledwie dwa grosze miesięcznie. W artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, jakie są przyczyny niskich wypłat oraz jakie działania podejmowane są w celu rozwiązania tego problemu.
Emerytura groszowa – definicja i wysokość
Emerytura groszowa to termin używany do opisania świadczeń emerytalnych, które są niższe od ustawowej emerytury minimalnej. Choć średnia wysokość emerytury groszowej w Polsce wynosi około 1200 zł, zdarzają się przypadki, w których seniorzy otrzymują zaledwie kilka groszy miesięcznie. ZUS oblicza wysokość emerytury na podstawie zgromadzonego kapitału oraz przewidywanej długości życia, co w niektórych przypadkach prowadzi do absurdalnych sytuacji, w których wypłacane są emerytury w wysokości zaledwie dwóch groszy.
Wzrost liczby emerytur groszowych
Od 2011 roku liczba emerytur groszowych w Polsce znacząco wzrosła. Z danych ZUS wynika, że w 2011 roku emerytury te dotyczyły 23,9 tys. osób, a obecnie ich liczba wynosi 437,9 tys. To oznacza, że emerytury groszowe stanowią już niemal 10% wszystkich przyznanych świadczeń emerytalnych w nowym systemie. W ciągu ostatniego roku liczba takich emerytur wzrosła o blisko 5 tysięcy, co budzi niepokój wśród ekspertów i decydentów.
Warunki przyznawania minimalnej emerytury
Aby otrzymać emeryturę minimalną, seniorzy muszą spełnić określone warunki dotyczące okresu składkowego i nieskładkowego. Dla kobiet wynosi on 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat. Osoby, które nie osiągnęły wymaganego stażu pracy, nie mają prawa do minimalnej emerytury, co skutkuje wypłatą kwoty wynikającej z podziału zgromadzonego kapitału przez statystyczną długość życia. W praktyce oznacza to, że wielu seniorów, mimo przepracowanych lat, otrzymuje jedynie symboliczne świadczenia.
Koszty wypłacania emerytur groszowych
Ekonomiczne aspekty wypłacania emerytur groszowych są niekorzystne. Dyrektor Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w ZUS, Bartosz Gaca, zwrócił uwagę, że przeciętny koszt rozpatrzenia sprawy dotyczącej świadczeń emerytalno-rentowych wynosi około 188 zł, podczas gdy średni koszt wypłaty świadczenia, uwzględniający jego przekazanie, to zaledwie 2,71 zł. W przypadku wypłat realizowanych przez pocztę, koszt ten wzrasta do 10,27 zł, co czyni wypłacanie emerytur groszowych nieopłacalnym.
Poszukiwanie rozwiązań przez MRPiPS
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) dostrzega narastający problem groszowych emerytur i poszukuje systemowych rozwiązań. Wśród rozważanych pomysłów znajdują się m.in. wprowadzenie minimalnej wysokości świadczenia kwalifikującej do wypłaty, możliwość jednorazowej wypłaty zamiast symbolicznego świadczenia oraz ujednolicenie zasad nabywania prawa do emerytury. Na razie jednak obowiązujące przepisy nie przewidują mechanizmu blokującego wypłaty groszowe, co pozostawia wielu seniorów w trudnej sytuacji finansowej.