- W Polsce rośnie liczba emerytur groszowych, osiągając 437,9 tys. beneficjentów.
- 77% osób pobierających emerytury groszowe to kobiety, co wskazuje na różnice płciowe.
- Emerytury rolnicze w Polsce są znacznie wyższe niż emerytury groszowe.
- W Polsce wypłacane są emerytury o wartości zaledwie dwóch groszy.
- System emerytalny generuje wysokie koszty w porównaniu do wypłacanych świadczeń.
W Polsce liczba emerytur groszowych, czyli świadczeń poniżej minimalnej kwoty, wzrosła w ciągu ostatniej dekady z kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy. Obecnie 437,9 tys. osób pobiera emerytury, które nie osiągają nawet minimalnej wysokości 1878,91 zł brutto. Wśród beneficjentów przeważają kobiety, a ich sytuacja finansowa jest często wynikiem trudnych warunków pracy w przeszłości. Warto przyjrzeć się przyczynom tego zjawiska oraz jego społecznym konsekwencjom.
Wzrost liczby emerytur groszowych
Według danych na marzec 2025 roku, emerytury groszowe stanowią już 9,9 proc. ogółu emerytur nowosystemowych w Polsce. W 2011 roku ich liczba wynosiła jedynie 23,9 tys., co oznacza, że w ciągu dekady wzrosła ona ponad dziesięciokrotnie. Warto zauważyć, że aż 77 proc. osób pobierających te świadczenia to kobiety, co wskazuje na istotne różnice w sytuacji finansowej między płciami. Średnia wysokość emerytur groszowych wynosi 1200 zł, co jest kwotą znacznie poniżej minimum egzystencji.
Emerytury rolnicze a groszowe
W przypadku emerytur rolniczych sytuacja wygląda inaczej. Tylko 4 proc. uprawnionych rolników otrzymuje świadczenie poniżej minimalnej kwoty, a 5 proc. ma emeryturę równą minimum. Większość, bo aż 91 proc. rolników, pobiera świadczenia powyżej tej kwoty. Średni staż emerytalny rolnika wynosi 29 lat, co przekłada się na średnią wysokość emerytury wynoszącą 2025,22 zł. Różnice te pokazują, jak różne są warunki życia i pracy w różnych sektorach gospodarki.
Skrajne przypadki emerytur
Warto również zwrócić uwagę na skrajne przypadki emerytur, które ZUS określa jako „stricte groszowe”. W Polsce wypłacanych jest około pół tysiąca takich świadczeń, a w marcu 2025 roku ZUS wypłacił dwie emerytury o wartości zaledwie dwóch groszy. Jedna z nich trafiła do kobiety, która przepracowała jeden dzień, a druga do mężczyzny, który pracował przez miesiąc. Takie sytuacje podkreślają absurdalność systemu, który pozwala na wypłacanie tak niskich świadczeń.
Koszty wypłaty emerytur
Średni koszt wypłaty jednego świadczenia emerytalno-rentowego w 2024 roku wyniósł 2,71 zł. Koszty te są znacznie wyższe w przypadku wypłat dokonywanych pocztą, gdzie wynoszą 10,27 zł. Dodatkowo, średni koszt obsługi sprawy o świadczenie emerytalno-rentowe, obejmujący wyliczenie świadczenia i wydanie decyzji, wyniósł około 188 zł. Te dane pokazują, że administracja systemu emerytalnego generuje znaczne koszty, które w przypadku emerytur groszowych mogą być nieproporcjonalne do wypłacanych kwot.
Problemy systemowe i społeczne
Podczas posiedzenia komisji ds. polityki senioralnej w Sejmie, dr Elżbieta Ostrowska, przewodnicząca zarządu głównego Polskiego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów, zwróciła uwagę na problem emerytur groszowych jako istotny problem społeczny. Podkreśliła, że wiele osób, które obecnie pobierają te świadczenia, zaczynało pracę w trudnych warunkach transformacji gospodarczej, co skutkowało niskimi zarobkami i krótkim stażem pracy. „Ludzie imali się jakiegokolwiek zajęcia, również na czarno, po to, żeby po prostu zarobić na życie” – zauważyła Ostrowska. Jej słowa wskazują na potrzebę reformy systemu emerytalnego, aby zapobiec dalszemu wzrostowi liczby emerytur groszowych i poprawić sytuację finansową osób starszych w Polsce.