- Exit poll przeprowadzany jest w dniu wyborów przy wyjściu z lokali.
- Late poll realizowany jest po zakończeniu głosowania, uwzględniając cząstkowe dane.
- Wyniki exit poll publikowane są tuż po zakończeniu ciszy wyborczej.
- Late poll dostarcza bardziej precyzyjnych informacji o rozkładzie głosów.
- Oficjalne wyniki wyborów ogłasza PKW w ciągu 24-48 godzin.
Exit poll i late poll to dwa rodzaje sondaży, które dostarczają wstępnych informacji o wynikach wyborów. Exit poll przeprowadzany jest w dniu wyborów przy wyjściu z lokali wyborczych, natomiast late poll to badanie realizowane po zakończeniu głosowania, które uwzględnia cząstkowe wyniki z komisji wyborczych. Oba te badania mają na celu oszacowanie wyników wyborów, zanim oficjalne dane zostaną ogłoszone przez Państwową Komisję Wyborczą (PKW).
Definicja exit poll
Exit poll to sondaż, który jest przeprowadzany w dniu wyborów, zazwyczaj od momentu otwarcia lokali wyborczych do ich zamknięcia. Ankieterzy pytają wyborców, na kogo oddali głos, a następnie wyniki są przeliczane na poziomie ogólnokrajowym. Wyniki exit poll są publikowane tuż po zakończeniu ciszy wyborczej, zazwyczaj o godzinie 21:00. Badanie to ma dużą wartość predykcyjną, jednak obarczone jest marginesem błędu, który może wynikać z niereprezentatywnej frekwencji lub odmowy udzielenia odpowiedzi przez niektórych wyborców.
Rola late poll
Late poll, w przeciwieństwie do exit poll, jest realizowany po zakończeniu głosowania i uwzględnia cząstkowe dane z komisji wyborczych. Wyniki late poll są publikowane późnym wieczorem lub w nocy po wyborach i są zazwyczaj bliższe ostatecznym wynikom ogłaszanym przez PKW. Late poll nie obejmuje jednak głosów ze wszystkich komisji, co sprawia, że wyniki te rzadko kiedy są identyczne z oficjalnymi danymi. Dzięki temu late poll może dostarczyć bardziej precyzyjnych informacji na temat rzeczywistego rozkładu głosów.
Przykłady z przeszłości
Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku stanowią dobry przykład różnic między wynikami exit poll a oficjalnymi danymi. W pierwszej turze exit poll wskazywał na 41,8 proc. dla Andrzeja Dudy i 30,4 proc. dla Rafała Trzaskowskiego, podczas gdy oficjalne wyniki to odpowiednio 43,5 proc. i 30,5 proc. W drugiej turze różnica była jeszcze mniejsza: exit poll dał Dudzie 50,4 proc., a Trzaskowskiemu 49,6 proc.; ostateczne wyniki to 51,03 proc. do 48,97 proc. Takie różnice pokazują, jak ważne jest zrozumienie, że exit poll i late poll są jedynie prognozami, które mogą się różnić od rzeczywistych wyników.
Proces publikacji wyników wyborów
Po zakończeniu głosowania wyniki wyborów są podawane etapowo. Na początku publikowane są wyniki cząstkowe, które spływają z komisji obwodowych. Następnie dane z komisji okręgowych, które obejmują sumaryczne dane z większych regionów, a ich wynik staje się coraz dokładniejszy. Oficjalne wyniki wyborów są zazwyczaj ogłaszane przez PKW w ciągu 24-48 godzin od zakończenia głosowania. W 2025 roku oficjalnych wyników wyborów można spodziewać się już 19-20 maja, co pozwoli na ustalenie, czy któryś z kandydatów uzyskał minimum wymagane do zwycięstwa w I turze, czy też odbędzie się tura druga.