Piotr Młgosiek: Indywidualna weryfikacja neosędziów, czyli jaka?

Piotr Młgosiek, ekspert w dziedzinie prawa, zwraca uwagę na potrzebę indywidualnej weryfikacji neosędziów w kontekście ich wadliwych nominacji. W obliczu kontrowersji związanych z systemem nominacji sędziów w Polsce, Młgosiek podkreśla, że jedynym sposobem na sanację tych nominacji jest powtórzenie konkursów w otwartym trybie przed legalną Krajową Radą Sądownictwa (KRS). Uczestnicy, w tym neosędziowie, powinni mieć prawo do kwestionowania wyników przed sądem, co ma na celu przywrócenie zaufania do wymiaru sprawiedliwości.

Ryzyka związane z nominacjami

W artykule opublikowanym w „Rzeczpospolitej” przez M. Gutowskiego i P. Kardasa, autorzy analizują ryzyka związane z wyborem sposobu sanacji wadliwych nominacji sędziowskich przez ministra sprawiedliwości. Zauważają, że odesłanie projektu do zaopiniowania przez Komisję Wenecką ma na celu zminimalizowanie ryzyka, jednak sposób, w jaki traktowane są skutki wadliwych nominacji, wydaje się być niejednoznaczny. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje na różnice w podejściu do tego zagadnienia, co może prowadzić do dalszych kontrowersji.

Jednolitość orzecznictwa

Autorzy artykułu podkreślają, że na poziomie orzecznictwa obu trybunałów przyjęto jednolitą formę wadliwości, która polega na naruszeniu prawa do sądu poprzez zasiadanie w składach sądów neosędziów. Jednakże, w kwestii skutków orzeczeń wydawanych przez neosędziów, TSUE przyjmuje podejście teleologiczne, co oznacza, że nie ma miejsca na automatyzm w ocenie skutków wadliwych nominacji. To podejście stawia przed sądami krajowymi obowiązek samodzielnej oceny przebiegu procesu nominacyjnego.

Opinia rzecznika generalnego

Najnowsza opinia rzecznika generalnego Deana Spielmanna z 29 kwietnia 2025 r. w sprawie C-521/21 podkreśla, że sam udział w procesie nominacyjnym sędziego, który nie daje gwarancji niezawisłości, nie uzasadnia automatycznego wyłączenia go z rozpoznania sprawy. Rzecznik generalny zaznacza, że każdy sąd krajowy ma prawo do samodzielnej oceny, co jest kluczowe dla zachowania niezawisłości wymiaru sprawiedliwości.

Znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości

W kontekście powyższych analiz, Piotr Młgosiek podkreśla, że konieczność indywidualnej weryfikacji neosędziów jest niezbędna dla przywrócenia zaufania do wymiaru sprawiedliwości w Polsce. W obliczu kontrowersji związanych z nominacjami sędziów, transparentność i otwartość procesu nominacyjnego stają się kluczowe. Tylko poprzez powtórzenie konkursów w otwartym trybie można zrealizować postulat sanacji wadliwych nominacji, co jest niezbędne dla stabilności systemu prawnego w kraju.