- 437 tys. osób w Polsce pobiera emerytury niższe niż minimalne.
- Kobiety stanowią 77 proc. beneficjentów emerytur groszowych.
- Wzrost liczby emerytur groszowych budzi obawy o system emerytalny.
- Średnia wysokość emerytur groszowych wynosi około 1200 zł.
- Wysokie koszty obsługi emerytur mogą wpływać na stabilność systemu.
Ponad 437 tys. osób w Polsce pobiera emerytury niższe niż minimalne, co stanowi rosnący problem społeczny, jak wynika z danych przedstawionych przez ZUS. W szczególności dotyczy to kobiet, które stanowią około 77 proc. beneficjentów tzw. emerytur groszowych. Zjawisko to nasila się z roku na rok, co budzi obawy o przyszłość systemu emerytalnego w Polsce.
Wzrost liczby emerytur groszowych
Podczas posiedzenia sejmowej komisji ds. polityki senioralnej, przedstawiciele ZUS zaprezentowali niepokojące dane dotyczące emerytur. W marcu 2024 roku liczba osób pobierających świadczenia niższe niż minimalne wyniosła 437,9 tys. Warto zauważyć, że w 2011 roku liczba ta wynosiła zaledwie 23,9 tys., co wskazuje na dramatyczny wzrost tego zjawiska w ciągu ostatnich lat. Udział emerytur groszowych wśród świadczeń nowosystemowych wzrósł z 4,2 proc. do 9,9 proc.
Przyczyny niskich emerytur
Jak wskazał Sebastian Kamiński z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przyczyny tak niskich emerytur są złożone. Obejmują one zarówno decyzje podejmowane przez osoby ubezpieczone, jak i specyfikę rynku pracy w okresie transformacji. Wiele osób miało ograniczony dostęp do pracy etatowej, co skutkowało brakiem składek i w konsekwencji niskimi emeryturami. Kamiński podkreślił, że odebranie świadczenia byłoby kontrowersyjne, ponieważ osoby te również korzystają z tzw. trzynastek i czternastek.
Średnia wysokość świadczeń
Średnia wysokość emerytur groszowych wynosi około 1200 zł. Jednakże, jak zaznaczyła przedstawicielka ZUS, około 500 osób otrzymuje emerytury niższe niż 10 zł, a dwie osoby mają świadczenia w wysokości zaledwie dwóch groszy. Tak drastyczne przypadki pokazują, jak poważny jest problem emerytur groszowych w Polsce.
Koszty obsługi emerytur
W kontekście rosnącej liczby emerytur groszowych, dyrektor departamentu świadczeń emerytalno-rentowych ZUS, Bartosz Gaca, przedstawił dane dotyczące kosztów obsługi tych świadczeń. W 2024 roku średni koszt rozpatrzenia sprawy emerytalnej wyniósł 188 zł, a koszt wypłaty jednego świadczenia to 2,71 zł. Koszt przekazu pocztowego wyniósł natomiast 10,27 zł. Te dane pokazują, że administracja emerytur groszowych wiąże się z istotnymi wydatkami, które mogą wpływać na stabilność systemu emerytalnego.
Głos w sprawie emerytur groszowych
Przewodnicząca PZERiI, dr Elżbieta Ostrowska, zwróciła uwagę na społeczną skalę problemu emerytur groszowych. Podkreśliła, że wiele osób w Polsce miało ograniczony dostęp do pracy etatowej w czasie transformacji, co skutkowało niskimi emeryturami. „Ludzie imali się jakiegokolwiek zajęcia, również na czarno, po to, żeby po prostu zarobić na życie, na utrzymanie rodziny” – dodała Ostrowska. Jej słowa podkreślają, jak ważne jest zrozumienie kontekstu społecznego, w jakim te osoby funkcjonowały, zanim zostaną ocenione ich decyzje dotyczące pracy i oszczędności na emeryturę.