ITER, międzynarodowy projekt budowy elektrowni termojądrowej w południowej Francji, osiągnął symboliczny kamień milowy, kończąc produkcję i dostawy wszystkich elementów najpotężniejszego nadprzewodzącego układu elektromagnesów impulsowych na świecie. Centralny elektromagnes, Central Solenoid, po złożeniu osiągnie siłę zdolną do uniesienia lotniskowca ważącego 100 tys. ton.
- Projekt ITER to międzynarodowa budowa elektrowni termojądrowej w południowej Francji.
- Centralny elektromagnes, Central Solenoid, osiągnie siłę zdolną do uniesienia lotniskowca ważącego 100 tys. ton.
- Celem projektu jest ujarzmienie energii gwiazd poprzez fuzję jądrową, która nie produkuje radioaktywnych odpadów.
- Fuzja wymaga ekstremalnych warunków, takich jak temperatury sięgające 150 mln stopni Celsjusza oraz stabilna plazma.
- Budowa Central Solenoid została zakończona w USA, a cały system elektromagnesów waży niemal 3000 ton.
Cele projektu ITER
Celem ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor) jest ujarzmienie energii gwiazd poprzez fuzję jądrową, proces, który zasila Słońce. Fuzja nie produkuje radioaktywnych odpadów i nie grozi katastrofami, a paliwo można pozyskać z wody morskiej.
Wymagania technologiczne
Aby fuzja mogła zachodzić, konieczne są ekstremalne warunki: temperatury sięgające 150 mln stopni Celsjusza oraz stabilna plazma. Do tego celu służy potężny układ magnesów, w tym Central Solenoid, który po złożeniu będzie mierzył 18 m wysokości i ważył ponad 1000 ton.
Budowa i komponenty
Central Solenoid został zbudowany i przetestowany w Stanach Zjednoczonych. Składa się z sześciu modułów, każdy ważący około 110 ton. Cały system impulsowych elektromagnesów ITER, w tym pierścieniowe magnesy Poloidal Field dostarczone przez różne kraje, ważyć będzie niemal 3000 ton.
Postępy w budowie
W kwietniu 2025 roku do tokamaka ITER wstawiono pierwszy pełny moduł tzw. „vacuum vessel sector”, co miało miejsce trzy tygodnie przed harmonogramem. Projekt realizowany jest przez tysiące inżynierów i naukowców z ponad 30 krajów.
Międzynarodowa współpraca
Mimo politycznych zawirowań, takich jak wojny i sankcje, współpraca w ramach projektu ITER trwa. Wśród głównych partnerów znajdują się Chiny, Indie, Japonia, Korea Południowa, Rosja, Stany Zjednoczone i Unia Europejska.
Znaczenie fuzji jądrowej
Reakcja termojądrowa, polegająca na łączeniu lekkich jąder atomowych, uwalnia ogromne ilości energii. Fuzja jądrowa jest bezpieczna, czysta i potencjalnie niewyczerpalna, co czyni ją obiecującym źródłem energii na przyszłość.
Potencjał technologiczny
Jeśli ITER odniesie sukces, może to być przełom w energetyce, oferując tanią i zrównoważoną energię bez emisji CO2. Chociaż ITER nie będzie komercyjną elektrownią, dane i doświadczenie zdobyte przy jego budowie przyczynią się do rozwoju przyszłych reaktorów.
Wnioski
Projekt ITER stanowi nie tylko technologiczny triumf, ale również nadzieję dla świata w obliczu kryzysu klimatycznego. Fuzja jądrowa może stać się kluczowym źródłem energii, które zaspokoi potrzeby przyszłych pokoleń.