Agencja kosmiczna NASA ogłosiła nowe wyniki badań z misji Juno, dotyczące Jowisza i jego księżyca Io. Naukowcy przeanalizowali cyklony Jowisza oraz wulkanizm na Io, prezentując wyniki podczas kongresu Europejskiej Unii Geofizycznej w Wiedniu 29 kwietnia 2025 roku.
- NASA ogłosiła wyniki badań misji Juno dotyczące Jowisza i jego księżyca Io.
- Eksperymenty radiowe Juno badają strukturę gazu w atmosferze Jowisza.
- Temperatura stratosfery wokół bieguna północnego Jowisza jest o 11 stopni Celsjusza niższa niż w otoczeniu.
- Cyklony polarne na Jowiszu różnią się od huraganów na Ziemi i tworzą grupy w strefie okołobiegunowej.
- Obserwacje wykazały zjawisko "dryfowania beta", które wpływa na ruch cyklonów w stronę bieguna.
Eksperymenty radiowe Juno
W trakcie orbity numer 53, która miała miejsce 15 lutego 2023 roku, sonda Juno rozpoczęła eksperymenty związane z zakryciami radiowymi. Celem tych badań jest zbadanie struktury gazu w atmosferze Jowisza. Sygnał radiowy jest wysyłany z Ziemi do Juno, a następnie sonda odsyła go z powrotem, co pozwala na analizę refrakcji fal radiowych i określenie temperatury oraz gęstości atmosfery.
Do tej pory przeprowadzono 26 eksperymentów, w tym pierwszy pomiar temperatury stratosfery wokół bieguna północnego, gdzie stwierdzono, że temperatura jest o 11 stopni Celsjusza niższa niż w otoczeniu, a wiatry osiągają prędkość przekraczającą 160 km/h.
Cyklony polarne na Jowiszu
Naukowcy zbadali również cyklony polarne na północy Jowisza, korzystając z danych z instrumentów JunoCam i JIRAM. Obserwacje wykazały, że cyklony na Jowiszu różnią się od huraganów na Ziemi, gdyż występują w strefie okołobiegunowej i tworzą grupy podczas zbliżania się do bieguna.
Badacze zauważyli zjawisko „dryfowania beta”, które polega na przesuwaniu się cyklonów w stronę bieguna, co jest wynikiem oddziaływania siły Coriolisa z wirującymi układami wiatrów. W przeciwieństwie do ziemskich huraganów, które zanikają przed dotarciem do bieguna, cyklony na Jowiszu kontynuują swoje ruchy.
Wulkanizm na Io
Instrument JIRAM dostarczył także danych o wulkanizmie na księżycu Io. Naukowcy odkryli dowody na obecność ciepłej magmy pod powierzchnią, co sugeruje, że około 10 proc. obszaru Io ma pod powierzchnią pozostałości powoli stygnącej lawy. Badania mogą pomóc w zrozumieniu, jak Io odnawia swoją powierzchnię.
Shannon Brown z NASA porównała wulkany na Io do samochodowego radiatora, który efektywnie przemieszcza ciepło z wnętrza na powierzchnię. Najbardziej energetyczna erupcja w historii Io, zidentyfikowana na zdjęciach w podczerwieni z 27 grudnia 2024 roku, nadal wyrzuca lawę i popiół.
Plany misji Juno
Sonda Juno ma przelecieć w pobliżu Io 6 maja 2025 roku, w odległości 89 tysięcy kilometrów, co pozwoli na dalsze obserwacje trwającej erupcji. Misja Juno, która rozpoczęła się 5 sierpnia 2011 roku, ma zakończyć się we wrześniu 2025 roku. W międzyczasie do Jowisza zmierza europejska sonda Juice, która ma wejść na orbitę wokół Jowisza w 2031 roku.