- W Polsce znajduje się około 270 tysięcy zabytków, które wymagają pilnej rewitalizacji.
- Propozycja nowelizacji ustawy o ochronie zabytków ma na celu uproszczenie procedur i wsparcie finansowe.
- Ministerstwo Kultury dysponuje rocznym budżetem na remonty zabytków wynoszącym około 200 milionów złotych.
- Nowa inicjatywa "zabytek za złotówkę" jest testowana w Aleksandrowie Kujawskim, co może pomóc w ratowaniu zabytków.
- Rewitalizacja wymaga współpracy między właścicielami zabytków a służbami konserwatorskimi oraz większego zaangażowania samorządów.
W Polsce istnieje około 270 tysięcy zabytków, a ich rewitalizacja staje się coraz bardziej pilna, co podkreślają eksperci i samorządowcy, wskazując na potrzebę uproszczenia procedur oraz wsparcia finansowego dla lokalnych inicjatyw.
Stan zabytków w Polsce
W Polsce znajduje się około 270 tysięcy zabytków wpisanych do rejestru, w tym obiekty z gminnych ewidencji. Władysław Grochowski, prezes grupy Arche, zwraca uwagę na pilność sytuacji, ponieważ wiele zabytków nie doczeka się rewitalizacji z powodu braku odpowiednich działań.
Inicjatywy legislacyjne
W odpowiedzi na rosnące potrzeby, Grochowski przygotował propozycję nowelizacji ustawy o ochronie zabytków. Wskazuje, że wiele zabytków jest niszczonych przez wandali lub podpalaczy, a codziennie otrzymuje prośby o ich uratowanie. Ministerstwo Kultury dysponuje rocznym budżetem na remonty zabytków wynoszącym około 200 milionów złotych, co jest niewystarczające w obliczu ogromnych potrzeb.
Nowe formy wsparcia
Wśród nowych inicjatyw znajduje się forma darowizny „zabytek za złotówkę”, która jest testowana w Aleksandrowie Kujawskim. Grochowski podkreśla, że wiele samorządów jest zainteresowanych podobnymi rozwiązaniami, co może pomóc w ratowaniu zabytków.
Problemy z procedurami
Jakub Makowski, dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków, wskazuje na problemy związane z przeregulowanym prawem, które utrudnia inwestorom działania. W wojewódzkich urzędach ochrony zabytków pracuje około 900 osób, co oznacza, że na jednego pracownika przypada około 920 obiektów. W planach jest zmiana stawek grzywien za wandalizm oraz wprowadzenie deregulacji w procedurach.
Promesa konserwatorska
Jednym z proponowanych narzędzi jest promesa konserwatorska, która ma na celu określenie zasad współpracy między właścicielami zabytków a służbami konserwatorskimi. Jadwiga Kosińska z projektu Stocznia Cesarska Development podkreśla, że dialog między stronami jest kluczowy w procesie rewitalizacji.
Przykłady rewitalizacji
W Katowicach realizowany jest projekt Kwartał Dworcowa, który łączy historyczne budynki z nowoczesną architekturą. Narcyz Wrześniewski, prezes grupy Epione, opisuje trudności związane z realizacją projektu, który zmieniał koncepcję przez 10 lat. Ostatecznie powstanie tam kompleks z hotelami i biurowcami.
Wyzwania dla samorządów
Aneta Złocka, wiceprezydent Będzina, zwraca uwagę na problemy finansowe gmin w kontekście rewitalizacji. Największym projektem w mieście jest modernizacja Cementowni Grodziec, której koszt szacowany jest na około 150 milionów złotych, z dofinansowaniem z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
Podsumowanie
Rewitalizacja zabytków w Polsce wymaga nie tylko remontów, ale także wsparcia legislacyjnego i finansowego. Eksperci apelują o uproszczenie procedur oraz większe zaangażowanie samorządów w ochronę dziedzictwa kulturowego, co może przyczynić się do uratowania wielu cennych obiektów.