W badaniach nad świadomością naukowcy zorganizowali grupę 12 laboratoriów, aby porównać dwie wiodące teorie dotyczące jej powstawania: teorię zintegrowanej informacji (IIT) oraz teorię globalnego warsztatu neuronowego (GNWT). Wyniki badań, opublikowane 30 kwietnia 2025 roku w czasopiśmie „Nature”, nie przyniosły jednoznacznych odpowiedzi, a raczej postawiły nowe pytania dotyczące tego złożonego zagadnienia.
- Badania nad świadomością zorganizowane przez 12 laboratoriów porównują teorie IIT i GNWT.
- Wyniki badań opublikowane w "Nature" 30 kwietnia 2025 roku nie przyniosły jednoznacznych odpowiedzi.
- Teoria zintegrowanej informacji (IIT) definiuje świadomość jako wynik przetwarzania informacji, podczas gdy GNWT traktuje ją jako scenę dla bodźców.
- Badania w ramach projektu Cogitate Consortium z udziałem 256 uczestników nie potwierdziły przewidywań żadnej z teorii.
- W 2023 roku IIT została skrytykowana jako "pseudonauka" z powodu niefalsyfikowalnych założeń.
Teorie świadomości
Badacze wskazują na dwie główne teorie dotyczące świadomości. Teoria zintegrowanej informacji (IIT) definiuje świadomość w sposób bardziej abstrakcyjny, sugerując, że powstaje ona w wyniku przetwarzania informacji. Z kolei teoria globalnego warsztatu neuronowego (GNWT) traktuje świadomość jako rodzaj sceny, na której pojawiają się różne bodźce, które zyskują uwagę.
Wyniki badań
W ramach projektu Cogitate Consortium, który rozpoczął się w 2018 roku, naukowcy przeprowadzili badania z udziałem 256 uczestników, wykorzystując trzy różne techniki obrazowania mózgu. Wyniki okazały się niejednoznaczne, ponieważ żadne z przewidywań teorii nie zostały w pełni potwierdzone. Na przykład, GNWT przewidywała, że sygnał z kory przedczołowej będzie wykrywalny, gdy bodziec zniknie z pola świadomości, co nie miało miejsca.
Krytyka teorii IIT
W 2023 roku grupa naukowców publicznie zakwestionowała status IIT, nazywając ją „pseudonauką”. Krytycy argumentowali, że podstawowe założenia tej teorii są niefalsyfikowalne. W odpowiedzi na te zarzuty, Anil K. Seth, badacz świadomości, podkreślił, że w nauce istnieje potrzeba odwagi w formułowaniu teorii, nawet jeśli mogą one być błędne.
Przyszłość badań nad świadomością
Wyniki badań z projektu Cogitate mogą wskazywać nowe kierunki w badaniach nad świadomością. Naukowcy podkreślają, że współpraca między różnymi teoriami może prowadzić do bardziej precyzyjnych badań. Seth zauważa, że ważne jest, aby badania były projektowane w sposób umożliwiający odróżnienie teorii, a nie tylko potwierdzanie jednej z nich.
Znaczenie badań dla praktyki klinicznej
Badania nad świadomością mają istotne znaczenie praktyczne, zwłaszcza w kontekście przypadków uszkodzeń mózgu, śpiączki czy znieczulenia ogólnego. Robert Chis-Ciure zwraca uwagę, że „stawka jest zbyt wysoka, aby nie zająć się tym problemem bezpośrednio”, co podkreśla znaczenie dalszych badań w tym obszarze.