Eksperci alarmują, że w Polsce brak programu testów przesiewowych w kierunku wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV) może skutkować niemożnością jego eliminacji przez następne 500 lat. Zakażenie HCV jest groźne, ponieważ często przebiega bezobjawowo, a jego skutki mogą być tragiczne. W Polsce wirusem HCV zakażonych jest około 145-150 tysięcy osób, a większość przypadków pozostaje niewykryta.
- Brak programu testów przesiewowych w Polsce może skutkować niemożnością eliminacji wirusa HCV przez następne 500 lat.
- W Polsce zakażonych wirusem HCV jest około 145-150 tysięcy osób, z czego większość przypadków pozostaje niewykryta.
- Zakażenie HCV często przebiega bezobjawowo, co utrudnia wczesne wykrycie choroby i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
- Nowe zakażenia HCV występują głównie w grupach ryzyka, takich jak osoby stosujące narkotyki oraz osoby osadzone w więzieniach.
- Skuteczne leczenie wirusa HCV jest dostępne, co daje nadzieję na poprawę sytuacji epidemiologicznej.
Niebezpieczne wirusy bez objawów
Zakażenie wirusem HCV jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Prof. Małgorzata Pawłowska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zaznacza, że objawy, jeśli występują, są niecharakterystyczne. Zmęczenie, senność czy zaburzenia koncentracji często są bagatelizowane przez pacjentów, co utrudnia wczesne wykrycie choroby. Konsekwencje zakażenia mogą być poważne, prowadząc do marskości wątroby oraz pierwotnego raka wątroby.
Skala problemu w Polsce
Według prof. Krzysztofa Tomasiewicza, prezesa Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, w Polsce wirusem HCV zakażonych jest 0,5 proc. populacji, co przekłada się na 145-150 tysięcy osób. Niestety, tylko kilka procent z tych przypadków zostało wykrytych. Najczęściej zakażenia dotyczą osób, które miały kontakt z wirusem w latach 90. oraz 2000. Nowe zakażenia występują głównie w grupach ryzyka, takich jak osoby stosujące narkotyki czy osoby osadzone w więzieniach.
Skuteczne leczenie dostępne
Dr hab. Jerzy Jaroszewicz z Śląskiego Uniwersytetu Medycznego przypomniał, że w przypadku wykrycia HCV istnieje skuteczne leczenie przeciwwirusowe, które pozwala na wyleczenie 99 proc. pacjentów w ciągu 8-12 tygodni. Leczenie jest bezpieczne i dobrze tolerowane, jednak problemem pozostaje wczesne wykrywanie zakażeń, które może zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.
Tragiczne statystyki zgonów
W 2023 roku zarejestrowano około 2100 zgonów z powodu pierwotnego raka wątroby oraz 2000 zgonów w przebiegu marskości wątroby spowodowanych HCV. Dr Jaroszewicz podkreśla, że aż 90 proc. pacjentów z rakiem wątroby umiera w ciągu roku od rozpoznania, a wirus HCV odpowiada za 60 proc. przypadków tego nowotworu.
Globalne cele eliminacji HCV
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ma na celu zmniejszenie o 90 proc. liczby nowych przypadków HCV do 2030 roku oraz o 65 proc. liczbę zgonów spowodowanych tą chorobą. Jednak według Polskiej Grupy Ekspertów HCV, brak powszechnego testowania w Polsce może uniemożliwić osiągnięcie tych celów nawet do 2050 roku. Prof. Pawłowska podkreśla, że kluczowe jest aktywne poszukiwanie osób zakażonych.
Brak narodowego programu testowania
Eksperci zwracają uwagę, że w Polsce nie ma narodowego programu testowania na HCV, mimo wielu lat starań o jego wprowadzenie. Prof. Flisiak zaznacza, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej powinni wykonywać około 3 milionów testów rocznie, co przekłada się na 1-2 testy dziennie na jednego lekarza. Obecnie wykonuje się jedynie 80 tysięcy testów rocznie, co jest niewystarczające.
Inspiracja z Litwy
Na Litwie udało się osiągnąć sukces w zwalczaniu HCV, gdzie w ciągu 2-3 lat przetestowano 80 proc. populacji w przedziale wiekowym 30-65 lat. Prof. Flisiak zauważa, że kluczem do sukcesu były zachęty finansowe dla lekarzy POZ. W Polsce jednak nie udało się skutecznie wprowadzić testów wśród osób osadzonych w więzieniu, co stawia nas w niekorzystnej pozycji w Europie.
Potrzeba masowych badań przesiewowych
Eksperci podkreślają, że koszt jednego testu kasetkowego wynosi około 5 zł, co czyni masowe testowanie opłacalnym. Liczą również na wzrost liczby testów w związku z programem profilaktycznym „Moje zdrowie”, który ma na celu badania profilaktyczne u dorosłych Polaków. Niemniej jednak, nie zastąpi on masowych badań przesiewowych, które powinny być prowadzone w ramach Narodowego Programu Eliminacji HCV.