Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zakończył swoją historyczną wizytę w Republice Południowej Afryki, co sygnalizuje znaczną poprawę w relacjach między tymi dwoma krajami, które wcześniej były napięte.
Dyplomatyczny przełom
Wizyta Zełenskiego w Południowej Afryce oznaczała przełom dyplomatyczny, mający na celu przeciwdziałanie rosnącemu wpływowi Rosji w Afryce. Steven Gruzd z Południowoafrykańskiego Instytutu Stosunków Międzynarodowych zauważył: „Jestem pewien, że Rosja będzie zirytowana wizytą, ale nie sądzę, aby mogła wiele z tym zrobić.”
Nieoczekiwany atak Rosji
Jednak wizytę Zełenskiego zakłócił rosyjski atak powietrzny na stolicę Ukrainy, Kijów, co zmusiło prezydenta do skrócenia pobytu i powrotu do domu tuż po spotkaniu z prezydentem Cyrilem Ramaphosą. Ramaphosa podkreślił, że wizyta „potwierdziła” więzi między krajami, zaznaczając, że była to pierwsza wizyta ukraińskiego przywódcy w Południowej Afryce od 33 lat.
Nowa strategia Ukrainy w Afryce
Ukraina dostrzegła znaczenie dyplomatyczne państw afrykańskich, zwłaszcza po tym, jak wiele z nich, w tym regionalny mocarz Południowa Afryka, odmówiło potępienia pełnoskalowej inwazji Rosji na jej terytorium w 2022 roku. „Ukraina zaniedbała ten kontynent w kwestiach polityki zagranicznej, ale to się zmieniło w ciągu ostatnich trzech lat, podwajając liczbę swoich ambasad z 10 do 20,” powiedział Gruzd.
Wzrost rywalizacji o wpływy
Jednak Ukraina znajduje się w bardzo konkurencyjnej przestrzeni, ponieważ Rosja, Chiny, Turcja i Zjednoczone Emiraty Arabskie starają się zwiększyć swoje wpływy w Afryce. Wizytę Zełenskiego w Południowej Afryce należy uznać za szczególnie istotną, zwłaszcza w kontekście pogarszających się relacji Ukrainy z USA, głównym dostawcą broni, od czasu objęcia urzędów przez Donalda Trumpa.
Rola Południowej Afryki jako mediatora
Dla prezydenta Ramaphosy wizyta była także ważna, ponieważ jego kraj znajdował się pod dużą presją ze strony administracji Trumpa. Ramaphosa postrzegał wizytę Zełenskiego jako próbę wzmocnienia swojego wizerunku jako mediatora, podkreślając, że rozmowy skupiały się na dążeniu do „wszechstronnego pokoju”.
Przemiany w relacjach międzynarodowych
Ramaphosa, który wcześniej rozmawiał z Putinem przed wizytą Zełenskiego, zaznaczył, że obaj przywódcy potwierdzili silne więzi między swoimi krajami. „Zobowiązaliśmy się do wspólnej pracy na rzecz pokojowego rozwiązania konfliktu rosyjsko-ukraińskiego,” dodał Ramaphosa.
Wyzwania handlowe i gospodarcze
Rozmowy Ramaphosy z Zełenskim koncentrowały się również na wzmocnieniu więzi handlowych z Ukrainą, w obliczu kryzysu gospodarczego Południowej Afryki, charakteryzującego się niskim wzrostem i wysokim bezrobociem. „Każda ilość handlu, bez względu na to, jak mała, jest kluczowa dla Południowej Afryki,” powiedział profesor Siphamandla Zondi.
Perspektywy dla przyszłych relacji
W przypadku zacieśnienia współpracy między Ukrainą a Południową Afryką, mogłoby to oznaczać nowy rozdział w relacjach tych dwóch krajów, niekoniecznie kosztem Rosji. „Zarówno Rosja, jak i Ukraina są największymi eksporterami zbóż do Afryki. Afryka potrzebuje obu, nie można oczekiwać, że wybierze stronę,” podsumował analityk.