Papież Franciszek od początku wojny na Ukrainie modlił się za ten kraj oraz przyjmował prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Watykanie, mimo że sam nie odwiedził Ukrainy. Jego wysłannik, kard. Konrad Krajewski, regularnie dostarczał pomoc humanitarną. Wypowiedzi papieża na temat konfliktu wzbudziły jednak kontrowersje, które były wyjaśniane przez Watykan.
Modlitwy i wizyty
Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę, która miała miejsce 24 lutego 2022 roku, wstrząsnęła światem. Papież wielokrotnie modlił się za Ukrainę i apelował o zakończenie wojny, a jego gotowość do wizyty w Kijowie oraz Moskwie nigdy nie została zrealizowana. 25 lutego, dzień po rozpoczęciu wojny, Franciszek złożył wizytę w ambasadzie Rosji przy Stolicy Apostolskiej, gdzie wyraził zaniepokojenie sytuacją w Ukrainie oraz zaapelował o ochronę dzieci i osób cierpiących.
Wypowiedzi budzące kontrowersje
Tego samego dnia papież opublikował na swoim profilu na Twitterze słowa z encykliki „Fratelli tutti”, w których stwierdził, że „każda wojna pozostawia świat w gorszej sytuacji niż go zastała”. W maju 2022 roku w wywiadzie dla „Corriere della Sera” zasugerował, że jednym z powodów rosyjskiej agresji mogło być „szczekanie pod drzwiami Rosji przez NATO”. Po tej kontrowersyjnej wypowiedzi tłumaczył, że usłyszał tę informację od mądrego przywódcy przed wybuchem wojny.
Negocjacje i dialog
W marcu 2024 roku papież wywołał poruszenie swoimi słowami o „białej fladze”, co zostało zinterpretowane w Ukrainie jako wezwanie do poddania się. Watykan wyjaśnił, że Franciszek użył tego obrazu, aby wskazać na potrzebę zaprzestania działań wojennych i dążenia do rozejmu. Wołodymyr Zełenski wielokrotnie wyrażał chęć spotkania z papieżem, a ich rozmowy koncentrowały się na wsparciu humanitarnym i powrocie Ukraińców do domu.
Spotkania z prezydentem Ukrainy
Od początku wojny papież i Zełenski spotkali się trzykrotnie, w tym na audiencjach w Watykanie oraz podczas szczytu G7. Ostatnie spotkanie miało miejsce w październiku 2024 roku, gdzie głównym tematem była kwestia powrotu Ukraińców z niewoli. Zełenski wręczył papieżowi obraz przedstawiający dziewczynkę obserwującą zbrodnie w Buczy, a papież ofiarował rzeźbę z brązu z przesłaniem o kruchości pokoju.
Misje pokojowe
W maju 2023 roku kardynał Matteo Zuppi otrzymał misję pokojową od papieża i odwiedził zarówno Kijów, jak i Moskwę. Podczas wizyty w Ukrainie spotkał się z Zełenskim oraz innymi przedstawicielami, a w 2024 roku ponownie udał się do Moskwy, gdzie rozmawiał z rosyjskimi urzędnikami na temat powrotu deportowanych dzieci ukraińskich.
Papież Franciszek, poprzez swoje działania i słowa, stara się wciąż wspierać Ukrainę w trudnym czasie wojny, pomimo kontrowersji i różnorodnych reakcji na jego wypowiedzi.