Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) stoi w obliczu największego kryzysu finansowego od swojego powstania, z deficytem sięgającym 1,1 miliarda dolarów w 2025 roku. Problemy te zagrażają nie tylko codziennemu funkcjonowaniu organizacji, ale także jej misjom pokojowym i wypłatom wynagrodzeń dla pracowników, co ma miejsce w roku, w którym ONZ obchodzi 80. rocznicę swojego istnienia.
- ONZ zmaga się z deficytem 1,1 miliarda dolarów w 2025 roku.
- W 2024 roku deficyt budżetowy wyniósł 200 milionów dolarów.
- Budżet na operacje pokojowe w 2024-2025 to tylko 5,59 miliarda dolarów.
- ONZ wprowadziła cięcia, co paraliżuje programy humanitarne.
- Wstrzymano rekrutację nowych pracowników w organizacji.
Kryzys finansowy ONZ
Według raportu opublikowanego przez „The Economist”, w 2024 roku deficyt budżetowy ONZ wyniósł 200 milionów dolarów, a w 2025 roku ma wzrosnąć do alarmujących 1,1 miliarda dolarów, jeśli nie zostaną wprowadzone drastyczne cięcia. Sytuacja ta stawia pod znakiem zapytania nie tylko codzienną działalność organizacji, ale także jej kluczowe operacje, takie jak utrzymanie sił pokojowych w najniebezpieczniejszych rejonach świata. Ostatnia nowa operacja pokojowa została wysłana do Republiki Środkowoafrykańskiej w 2014 roku, a obecny budżet na operacje pokojowe na lata 2024-2025 wynosi jedynie 5,59 miliarda dolarów, co jest znacznie mniej niż 9,9 miliarda dolarów w 2018 roku.
Ograniczenia i cięcia
W obliczu dramatycznej sytuacji finansowej ONZ wprowadziła szereg ograniczeń. Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM) już dokonała cięć w projektach, które dotyczą 6000 pracowników. Wstrzymano rekrutację nowych pracowników, a regularny budżet finansujący bieżącą działalność został zmniejszony o 17 procent. Takie działania prowadzą do paraliżu wielu programów humanitarnych, edukacyjnych i środowiskowych. Departamenty i agencje zostały zobowiązane do zidentyfikowania miejsc pracy, które mogłyby zostać przeniesione z Nowego Jorku i Genewy do tańszych miast, co wywołało oburzenie Związku Pracowników ONZ.
Problemy z płatnościami
Za kulisami kryzysu finansowego leży problem z płatnościami państw członkowskich. Obowiązkowe składki, które mają na celu utrzymanie podstawowych struktur organizacji, są rozdzielane proporcjonalnie do wielkości gospodarek. Jednak nawet tak silne gospodarczo państwa, jak Chiny, zaczęły mieć opóźnienia w przelewach składek. Na dzień 29 kwietnia 2025 roku, 101 państw członkowskich opłaciło regularne składki budżetowe, w tym Japonia, Niemcy i Wielka Brytania. Polska wpłaciła 28,3 miliona dolarów, ale wiele krajów, w tym Afganistan i Wenezuela, zalega z płatnościami.
Zmiany w polityce USA
Ważnym czynnikiem wpływającym na sytuację finansową ONZ jest zmiana polityki USA wobec organizacji międzynarodowych. Administracja Donalda Trumpa obcięła wydatki na pomoc zagraniczną, w tym niektóre działania ONZ. Wycofanie USA z WHO oraz przedłużenie zakazu finansowania UNRWA znacząco wpłynęły na sytuację finansową ONZ. W 2023 roku USA miały wpłacić do regularnego budżetu 827 milionów dolarów, ale brak wpłat od największych płatników staje się poważnym problemem.
Reformy w ONZ
Obecny kryzys finansowy stawia ONZ w niepewnej sytuacji, a bez solidarnej reakcji państw członkowskich, misja organizacji może zostać poważnie ograniczona. Sekretarz generalny ONZ António Guterres zaproponował reformę organizacji pod nazwą UN80, mającą na celu dostosowanie jej struktur do wyzwań XXI wieku. Jednak każda znacząca restrukturyzacja będzie musiała uzyskać zgodę Zgromadzenia Ogólnego ONZ, co w obecnym podzielonym świecie może być trudne do osiągnięcia.
Michael Møller, były dyrektor generalny Biura ONZ w Genewie, zauważa, że obecny kryzys wyróżnia się „powagą, dynamiką i okrucieństwem”. Podkreśla, że ONZ potrzebuje gruntownej reformy, aby pozostać wpływową, ale będzie potrzebować poparcia co najmniej dwóch trzecich Zgromadzenia Ogólnego. Damian Lilly w swoim felietonie zwraca uwagę, że kryzys finansowy ONZ może być również postrzegany jako okazja do wprowadzenia potrzebnych reform, które od lat były ignorowane.
Loading ...
